# 10 Landkaarten/plattegronden in de compositie

Landkaarten en plattegronden zijn niet alleen heel mooie toevoegingen op een lay-out (zeker wanneer het historische afbeeldingen betreft), maar ze zijn ook erg waardevol, omdat ze in één oogopslag laten zien waar een voorouder vandaan komt of een bepaalde gebeurtenis plaats vond.








Compositie
Speel wat de compositie/uitsnede en duidelijkheid/leesbaarheid betreft met de grootte en verhoudingen van de landkaart. De namen van belangrijke/bekende plaatsen in de omgeving en de naam van de stad of het dorp waar het om gaat, moeten in ieder geval leesbaar zijn. Van belang is, dat je een kustlijn, rivier, stad of streek makkelijk kunt herkennen - ook dit heeft te maken met de te kiezen grootte van de afbeelding.
Om aan te geven welke eventuele afbeelding of tekst bij de landkaart hoort, laat je dat plaatje of tekstblok een klein stukje over een minder interessant gedeelte van de kaart vallen. Dat geeft niet alleen duidelijkheid in het 'verhaal', maar ook de bekende 'rust' in de compositie.

Google
Gebruik bij het zoeken naar de gewenste of juiste afbeelding op Google regelmatig het woord 'historisch'. Wees niet te snel tevreden met het gevondene; klik na het vinden van een eerste, goede afbeelding altijd op het vakje 'meer afbeeldingen', rechtsonder van de (meestal acht) kleine plaatjes rechts van de reeds gevonden afbeelding. Vaak krijg je dan een nog mooiere (of grotere, en ook dat is prettig vanwege de scherpte na het afdrukken) plaat van het zelfde beeld of onderwerp.
De hieronder afgebeelde lay-outs komen uit mijn eigen kwartierstaat-album. De bijschriften vertellen het hoe en waarom en de gedachten erachter. In de volgende online-uitgave van Familie in Beeld (medio/eind juni) zal ik ter inspiratie een aantal gelijksoortige, maar wat pagina-indeling en sfeer betreft toch weer heel andere lay-outs laten zien, gemaakt door de dames, die regelmatig op de drie- of vierwekelijkse cropdag van Familie in Beeld komen. Op die manier krijg je een goede en brede indruk van hoe waardevol en leuk het is een voorouder lay-out met een landkaart of (stads)plattegrond te verrijken. 

Een spread over Willem Cornelis Verbeek, met - zoals het 'hoort' - links de 'technische' pagina en rechts een compositie over het werkzame leven van hem.

Heel duidelijk is hier te zien, hoe door overlappingen de 'verbinding' gevormd is tussen de vier losse elementen persoonslabel, geboorteakte, doopkerk en landkaart. De duidelijk opvallende, zwarte punt (plaats van geboorte) is afkomstig van een Pickup vel met zelfklevende letters. Overigens is hier voor de herkenbaarheid bewust gekozen voor een gedeelte van een moderne landkaart, compleet met de autobanen A2, A15, A12 en A50. 

In het werkzame leven is Willem begonnen als rijtuigkoetsier. Later werd hij koetsier op de paardentram in Rotterdam en tegen het eind van zijn carrière is hij bestuurder geweest op de eerste elektrische trams in Rotterdam - zie de plattegrond van het toenmalige tramwegnet. Een leuk detail bovenaan de pagina is het kopie van een tramkaartje uit die tijd, d.w.z. 1905/1915. 

Linksboven een aantal straatnamen (gevonden op internet in het Algemeen Adresboek der Gemeenten Rotterdam en Kralingen), waar Willem met zijn gezin gewoond heeft. Daaronder een tweetal op de gewenste grootte van Internet uitgeprinte tekstblokken over de organisatie van de Rotterdamsche Electrische Tramweg Maatschappij. In de rechter benedenhoek een 1 cent muntstuk met daarop het jaartal van het overlijden van Willem. 

Overigens zitten er tussen deze en de lay-out er boven nog vier (niet afgebeelde) lay-outs over het leven van Willem, de paardentram en het wonen in het toenmalige Rotterdam. 

De technische pagina van Petrus Martinus Faber heeft, net zoals de vijf (hier niet afgebeelde) volgende pagina's over zijn leven, als achtergrond een blauwe kleur. De reden is, dat zijn beroepsleven als militair zich grotendeels op zee afspeelde.
Hij is geboren in Vlagtwedde in de provincie Groningen (zie rode pijl), opgeleid op de Zeevaartschool te Amsterdam, heeft gevochten in o.a. in de wateren van Nederlands Indië, is daar tevens getrouwd, en is uiteindelijk overleden in Buiksloot (Noord Holland).
Let ook hier weer op de 'verbinding' van de kaart van Groningen met de aangrenzende elementen.

Voor de technische pagina van Maximiliaan Faure was weinig persoonlijk beeld- of tekstmateriaal te vinden, dus heb ik mijn 'toevlucht' genomen tot een historische landkaart van Zeeuws-Vlaanderen en een tweetal plattegronden van zijn geboorteplaats Axel. Deze vestingplaats wordt met een witte pijl op de landkaart aangegeven. De munt (een dubbele, zilveren stuiver, die doorgaans € 10,00 of minder kost bij de munthandel) dateert uit Maximiliaan's geboortejaar.

Eén van de in het totaal (maar hier niet allemaal afgebeelde) tien (!) lay-outs over François Ewout van der Dussen, waarin als tijdsbeeld veel te zien is en verteld wordt over de Verenigde Oost-Indische Compagnie. De landkaartjes spreken voor zich: helemaal bovenaan de gehele Indische Archipel. Op het onderste van de drie de route welke door de Oost-Indiëvaarders gevolgd werd, met een bijna maandlange tussenstop in Kaap de Goede Hoop.
En erg leuk (en leerzaam!): het kaartje in het midden laat zien hoe groot de eilandengroep is ten opzichte van Europa.

De tweede lay-out van de totaal vier over Alexander/Alexandre Faure/Fauré, die als protestant in 1671 voor het katholieke geweld met zijn ouders en broers uit het Franse Orange wegvluchtte naar het Zwitserse Genève en van daaruit in 1684, als zo veel Hugenoten, naar Amsterdam vertok. In 1694 vestigde hij zich definitief in Bergen op Zoom, waar hij een hoge functie kreeg bij de plaatselijke, Franstalige Markies. De gebruikte kaart van Europa kwam uit een oude Bos-atlas  en is zo groot en duidelijk, dat daar de gehele gevolgde route schematisch op aangegeven kon worden. Bovendien bleef er dan zoveel voor dit doel ongeschikte ruimte over, dat er nog een groot bericht (geplukt van Internet) over Alexander en zijn (klein)zoon op geplakt kon worden. Hierin staat het toch wel leuke feit, dat er zelfs een straatnaam - de Faurestraat - in Bergen op Zoom naar deze familie vernoemd is.

Het mooie van een oude Bos-atlas van voor de oorlog (o.a. te koop op Marktplaats of - vaak wat duurder - bij een boekenantiquariaat) is, dat de pagina's op vrijwel A3 formaat zijn en dus op diverse, toepasselijke plaatsen in het kwartierstaat-album 'vullend' op het stevige, effen gekleurde cardstockpapier geplakt kan worden. 

Een overzichtspagina van de familie Bruijnsen - Bruinsel, met links een historische overzichtskaart over hun verblijf van bijna twee en een halve eeuw in Zeeland en de Zuid-Hollandse eilanden.
Heel illustratief zijn de drie veel kleinere kaartjes rechts daarvan, waarop duidelijk de aangroei en wording van een gedeelte van Zeeuws-Vlaanderen te zien is gedurende ongeveer dezelfde tijd. Rechtsonder een wel zeer historisch uitziend kaartje (het is ook 'op z'n kop' getekend, dus het Noorden ligt beneden) uit begin 17e eeuw van Terneuzen/Terneufen (rechter pijltje) en omgeving, waarop ook Zaamslag (Zaemflacht) terug te vinden is (pijltje links), het gehucht waar de eerste Bruijns(n) zich in of vlak voor 1704 vestigde.
N.B. de 'f' zoals die voorkomt in de oude spelling van Terneuzen en Zaamslag behoort eigenlijk zonder horizontaal streepje geschreven te worden en werd dan uitgesproken als een 's' of 'sz'.