Beste Familie-in-Beeld-lezer,
Welkom op mijn eerste blog op
de website van ‘Familie in Beeld’.
Goed om te weten is dat
wanneer ik eind mei mijn tweede blog geplaatst heb, deze eerste blog bovenaan
in het Blogarchief hiernaast komt te staan en dat betekent, dat je te
allen tijde de geplaatste blog(s) kunt bekijken en lezen, ongeacht om welke het
gaat.
Hieronder vind je 6 onderwerpen, waarvan 5 met verschillende voorbeelden van A3 lay-outs. De afbeeldingen kun je, door erop te klikken vergroten, zodat de teksten op de lay-outs te lezen zijn. Vaak zijn het wetenswaardigheden over algemene dingen, zoals bijvoorbeeld op de laatste 3 lay-outs van onderwerp nummer 2 over strandvermaak begin 17e eeuw. Zoals eerder aangegeven, verschijnt de volgende blog eind mei, dus niet halverwege die maand. Van het moment dat hij geplaatst/gepost wordt, krijg je geen bericht in jouw mailbox; je moet dus zelf (regelmatig) de FiB-website bezoeken en kijken of er een nieuwe blog op staat.
Wanneer er een nieuwe blog
geplaatst is, komt er wél een bericht op het account van ‘Familie in Beeld’ op Facebook
en Instagram. Je kunt deze pagina’s volgen door ze te liken.
Dat liken kun je nu meteen
eenvoudig doen.
Klik HIER voor Facebook om de pagina Familie in Beeld te volgen en doe dat HIER voor Instagram.
Wim Kros.
N.B. Na het posten van deze blog bleek, dat ik op mijn laptop de lay-outs helaas niet kon openen om de teksten daarop goed te kunnen lezen.
Oplossing: als je de website op jouw telefoon opent, kan je wel alles scherp vergroten wat erop de blog staat!
1. Portretten uit het verleden
Wanneer je in een familiegeschiedenisalbum iets wilt laten zien of vertellen over het wel en wee van relatief recente voorouders/familieleden, dan kan dat meestal vrij makkelijk d.m.v. al dan niet zelfgemaakte (familie)foto’s. Geluksvogels onder ons hebben zelfs foto’s van (bet)overgroot-ouders uit de 19e eeuw. Hoe anders is dat met voorouders uit een (veel) verder verleden. Vaak kunnen we dan niet veel anders dan tijdsbeelden rondom de betreffende persoon laten zien d.m.v. uit boeken gekopieerde of van internet uitgeprinte plaatjes. Afbeeldingen van het werk van kunstschilders (de ‘fotografen’ van destijds), graveurs, cartografen e.a. zijn hierbij onontbeerlijk en zeer waardevol, maar ook het werk van toenmalige schrijvers, dichters, wetenschappers enz. En natuurlijk is voor het maken van een algemeen tijdsbeeld ook het één en ander te vinden in op de websites van diverse archieven.Echt persoonlijk zijn al deze bronnen jammer genoeg niet. Echter, met nog meer geluk dan de hiervoor genoemde geluksvogels hadden, heb jij (verre) voorouders die destijds door een kunstschilder geportretteerd zijn. Het betreft dan wel ‘belangrijke’ personen, zoals een burgemeester, notaris, advocaat, rentmeester, arts, wetenschapper enz. Vaak gestudeerde personen dus, maar het kunnen net zo goed welgestelde handelslieden zijn die als individu of in een groep geportretteerd zijn.
Zelf beschik ik over twee portretafbeeldingen van voorouders
uit de 15e eeuw, vijf uit de 17e eeuw en zes uit de 19e
eeuw. Wat betreft de laatste zes, dát zijn familiefoto’s; de overige zijn
afbeeldingen van schilderijen, waarbij opgemerkt dat genealogie-vriend Harrie
Hagedoorn, met wie ik gemeenschappelijke voorouders uit Deventer heb, ze
gevonden heeft.
In dit artikel vind je een aantal van mijn A3 lay-outs met
verre voorouders erop.
Toen ik een net iets andere naam-combinatie (namelijk alleen de achternamen van de man en de vrouw, in dit geval Jordens Steenbergen) op de RKD Images zoekbalk invulde, gebeurde het: na even wachten kwam de afbeelding hierboven op mijn scherm. Dit familieportret was geschilderd door de oudste zoon Antoni Jordens. Naast zijn naam stond ook de naam Steenbergen van zijn moeder onder het schilderij, dat weliswaar in zwart/wit was afgebeeld, maar dat vond ik al mooi genoeg.
Áls het er al is, waar/hoe vind je dan zo’n portret van jouw voorvader(s)
Je kunt verschillende dingen
proberen:
1. Vul de volledige naam +
leefjaartallen in op de Google zoekbalk, of
2. Vul de namen van beide
echtgenoten naast elkaar in met het X teken ertussen.
3. Het meeste succes had ik
op de site Nederlands Instituut voor
Kunstgeschiedenis. Als je hem geopend hebt, klik je op ‘RKD Images’, waarna je alleen de naam
van de betreffende persoon in de zoekbalk hoeft in te vullen. Omdat het vaak om
een (achter)naam gaat die op destijds wellicht net iets anders geschreven werd,
moet je niet meteen bij het eerste ‘Geen resultaat gevonden’ de moed opgeven.
Gewoon een beetje spelen met de schrijfwijze kan zomaar een treffer opleveren.
4. Soms kan het gebeuren, dat je tijdens het zoeken/scrollen
in digitale verhalen of stamboom-beschrijvingen van families die aan jou verwant
zijn, min of meer ‘spontaan’ een afbeelding van een voorouder of zelfs een familiewapen tegenkomt. Wat dat betreft is er
maar één advies: zoeken, zoeken en blijven zoeken, niet gauw opgeven en nog
eens zoeken, maar dan net op een iets andere manier.
Het bovenstaande familieportret heb ik groot afgedrukt op lichtcrème getint papier en op de lay-out van mijn stammoeder (10e generatie) Geertruid Steenbergen geplakt. Maar ik probeerde nog iets: de hoofden van Joan(nes) en Geertruid extra groot uitvergroten. Natuurlijk op 200 grams lichtcrème gekleurd printpapier voor een wat ouder sfeertje. Gelukkig bleven de afbeeldingen mooi scherp, omdat het familieportret in hoge resolutie in het RKD Images archief stond.
Beide stamouder lay-outs naast elkaar in het
voorouder-album zoals het hoort: links de man met rechts daarvan de vrouw. Juist
vanwege de vele verschillende elementen (labels, afbeeldingen en tekstblokken)
heb ik zoveel mogelijk geprobeerd een duidelijke symmetrie in de compositie van
beide lay-outs te brengen. Door die elementen, welke wat onderwerp betreft bij
elkaar horen strak tegen elkaar aan te plakken, ontstaat er voldoende rust in
het geheel.
Hoe verwerk je
portretafbeeldingen in het kwartierstaatalbum?
In vrijwel alle gevallen plak
ik een portretafbeelding (dat kan zowel een kopie van een schilderij als een echte,
oude foto zijn) op de ‘technische pagina’ van het
kwartierstaat-/familiegeschiedenisalbum. Dat is dus de aan de linkerkant van
het album geplaatste A3 lay-out met daarop de namen, de leefjaartallen en
persoonsgegevens, het relatie- en generatielabel en het persoonlijke
kwartierstaatnummer van de betreffende voorouder, alsmede een geboorteakte, een
munt uit het geboortejaar, enzovoort – zie de voorbeeld lay-outs. Print/kopieer
de afbeelding vooral niet te klein uit en plak hem op een opvallende plaats. Je
mag immers best een beetje trots zijn op het feit, dat je van zo’n verre
voorouder een portret gevonden hebt en dat je hem of haar dus ‘in beeld’ hebt!
Via mijn leeftijdgenoot en
ver familielid Harrie Hagedoorn kreeg ik de foto van onze gemeenschappelijke
voorouder Joost Hagedoorn uit Deventer. Het in een achtzijdige lijst ingelijste
portret is geschilderd in 1625 en is ook bij RKD Images te vinden. Het meet15x19 cm en bevindt zich in
privébezit. De totale afbeelding laat Joost zien van net iets boven het hoofd
tot ongeveer kniehoogte. Hij was rentmeester van het Kapittel en als welgesteld
heer gekleed volgens de laatste (uit Spanje afkomstige) mode: een
molensteenkraag om de hals, hoge manchetten om de polsen en handschoenen in de
hand. Een mooi plaatje, maar ik kon het niet nalaten zijn hoofd met kraag extra
groot uit te printen en pontificaal midden op de lay-out te plakken. Het was
mijn eerste portret van een verre voorouder. Trots, dus!
De zilveren, dubbele
stuiver dateert uit Joost zijn geboortejaar 1602. Ik zie zo’n munt als een
soort ‘ooggetuige’ van die tijd. Linksonder op de pagina het familiewapen van
de Hagedoorns, met rechts daarvan de plattegrond van het toenmalige Deventer.
Een andere stamgrootvader uit Deventer: Hendrik Nilant. Hij was een belangrijk en welgesteld man en behoorde als o.a. burgemeester tot de elite van zijn woonplaats. Hij staat zittend bij een bureau afgebeeld op een schilderij uit circa 1670 van Gerard ter Borch. Anders dan op de vorige lay-out is hier het totaalschilderij groot afgebeeld, met daarnaast een groot detail van Joost zijn hoofd met een bef om zijn hals. De bef behoorde destijds bij de beroepskledij van de magistratuur. Over Hendrik Nilant heb ik veel informatie en materiaal kunnen vinden (waaronder een tweede schilderij waar hij als schepen tussen de Deventer schout en schepenen staat), wat uiteindelijk tot negen A3 lay-outs (!) over hem in mijn album geleid heeft. De munt, een zilveren gulden uit 1682, is geslagen in Deventer.
Jacob Jan Bruinsz van der
Dussen is in de tweede helft van de 15e eeuw geboren en was o.a.
Schepen en meerdere malen Burgemeester van Delft. Ook zijn portret (en dat van
zijn vrouw Claesje Ewoutsdr.) is terug
te vinden bij RKD Images. De tekst naast zijn portret heb ik op internet
gevonden in een oud boek met genealogische
familie-beschrijvingen erin. De munt is een grote, zilveren stuiver uit
Brugge/Vlaanderen met het wapen van Philips de Schone erop. Dit soort munten
dienden als normaal betaalmiddel in Holland.
2. Strandvermaak begin 17e
eeuw
Eén van mijn oudovergrootvaders, te weten Andries van Hulst
(1665-????, 8e generatie), woonde zijn leven lang in Den Haag. Als
geboren Hagenaar weet ik: wie in Den Haag woont, gaat naar het strand en dat was
toen ook al zo. In deze blog lees je er iets speciaals over. Eigenlijk zó apart
om kennis van te nemen, dat maar weer eens bewezen wordt hoe leuk en tevens leerzaam
het is middels onderzoek meer te weten te komen over de tijden waarin je
voorouders leefden. Overigens zal ik in de volgende twee blogs eveneens iets
over het onderwerp ‘op het strand van toen’ laten zien.
Net zoals nu waren er in de 17e eeuw ook modes en
trends. Voor de huwbare, Haagse mannen was destijds trouwen in de kerk van
Scheveningen dé trend om er een beetje bij te horen en dat was precies wat
Andries wilde. Hij was dan al wel 53 jaar, maar toch…. Of misschien wel juist daarom. Zijn bruid
Geertrui Albersen was immers een aantal jaartjes jonger: slechts 29 lentes
telde ze en je moest toch iets doen om een beetje indruk te maken! Het werd dus
geen trouwerij in Den Haag, maar in de kerk van het wat verder weg gelegen Scheveningen,
ondanks dat het kustdorp moeilijker te bereiken was.
Omdat ik op z’n minst een afbeelding van die kerk op de
technische lay-out van oudovergrootvader Andries wilde hebben, kwam ik bij de
website www.scheveningentoenennu.nl terecht. Een mond vol, dat wel, maar zó
interessant, dat ik hem meer dan warm durf aan te bevelen.
Op de hierboven genoemde website vond ik niet alleen een
gravure-afbeelding in zwart/wit van de bewuste kerk in Scheveningen, maar ook
het prachtige, in 1664 in kleur geschilderde schilderij van het kustdorp, met
op de achtergrond heel duidelijk zichtbaar het toen al opvallend grote en belangrijke dorp (stadsrechten had het immers niet) ‘s Gravenhage.
Hoe mooi kan je een voorouder
lay-out maken.
Let bij het schilderij op de slechte bescherming van het
dorp richting de zee. De kustwering bestond uit slechts een zanddijk met
daarvoor houten palen langs het strand.
Omdat mij tot op heden niet veel meer bekend is over het
leven van Andries en zijn Geertrui heb ik ze allebei zodanig op de linker
‘technische’ lay-out gezet dat er
voldoende ruimte overbleef voor de afbeeldingen en gegevens van de Scheveningse
Kerk waarin zij op 7 juli 1718 getrouwd zijn. Wellicht maak ik later de 2
pagina’s als spread nog compleet met een rechter blad wanneer ik meer gevonden
heb over de beroepen van Andries, te weten hoefsmid en hoofdman van het
steenhouwersgilde.
Al zoekende en scrollende op de Scheveningse site werd
het nóg mooier. In de lange lijst van kunstschilders die door de eeuwen heen in
en rond Scheveningen geschilderd hebben, vond ik een vijftal schilderijen van
strandgezichten waarop o.a. het zogenaamde ‘vrouwenspoelen’ staat
afgebeeld. Een intrigerende benaming van een soort strandvermaak ten tijde van
het leven van mijn oudovergrootouders, waarvan ik nog nooit gehoord had.
Het waren trouwens niet alleen schilders die dit fenomeen
vastgelegd hebben. Zo hebben Constantin Huygens de Oude en Jacob Cats er
eveneens over geschreven. Cats was er overigens veel minder enthousiast over
dan Huygens.
Vrouwenspoelerij is een traditioneel strandvermaak voor
een jongeman en z’n meisje gedurende de periode tweede helft 17e en eerste
helft 18e eeuw. Ik denk dat we
voor wat betreft de meisjes de term ‘vermaak’ met een flinke korrel zout
moeten nemen, want het lijkt mij bepaald geen lolletje wanneer je vrijer je aan
de rand van de zee optilt en je met kleding en al in het zoute water door en
door nat ‘spoelt’. Vervolgens draagt hij
je naar de top van het dichtstbij gelegen duin om je er daarna door het droge
zand vanaf te rollen. En dat allemaal omdat jouw vrijer op die manier te weten wil komen of je dit allemaal zonder
protest toelaat. Is dat het geval, dan zal je later zeker een volgzame
huisvrouw worden, maar spartel je tegen, dan zouden er, zoals Huygens schreef, zeker
woorden en misschien zelfs wel klappen
kunnen gaan vallen.
Dit verhaal (en meer) staat uitgebreid beschreven in
de lange tekstkolom links op de eerste
van de drie lay-outs over vrouwenspoelerij. Deze op internet gevonden tekst is
op lichtcrème gekleurd papier uitgeprin,t zodat de strook, wat kleur betreft,
mooi bij de gravures rechtsboven en -beneden past. Vergroot de tekst op je
scherm, want het is zeker de moeite waard hem te lezen.
Als achtergrond van de drie lay-outs is vanwege de zee
voor lichtblauw gekozen. De beide kopteksten zijn met zelfklevende
Pickup-letters (zie webwinkel) van
respectievelijk 12 en 20 mm hoog gemaakt – een mooi en duidelijk begin van dit
onderwerp.
Op de Scheveningse site staan onder de afbeeldingen van de
strandleven-schilderijen uitgebreide
bijschriften, die tegelijk met de afbeelding mee gekopieerd zijn. Elk
schilderij in z’n geheel gekopieerd en opgeplakt, maar het gedeelte, waarop de
betreffende jongeman en z’n meisje staan afgebeeld, heb ik met de printer flink uitvergroot en
gedeeltelijk onder of op het totaalschilderij geplakt.
Op de onderste helft van de lay-out zie je dat het soms
nodig kan zijn de gedeeltelijk op het detail liggende afbeelding (met in dit
geval donkerbruin papier) te matten om de één visueel los te laten komen van de ander. Overigens is het
gevolg daarvan dat er voor een mooi evenwicht in de totaalcompositie ook op de
bovenste helft van het blad een afbeelding met dezelfde kleur papier gemat moet
worden. In dit geval móet dat de grootste plaat zijn, omdat deze zich dan het
duidelijkst ‘afzet’ tegen het onderste gedeelte van de lay-out. Bovendien vraagt
de detailplaat niet om een donker gekleurde mat, omdat hij al donker genoeg van
zichzelf is.
Ook hier twee grote, met donkerbruin papier gematte
afbeeldingen. Omdat de midden op de grote afbeelding geplakte detailplaat,
waarop het meisje bij de waterlijn wordt opgetild, van zichzelf donker genoeg
is om van de ondergrond ‘los’ te komen, is het niet nodig hem met donkerbruin
papier te matten. Bovendien zou hij voor het oog dan ook te zwaar worden.
De afbeelding rechtsonder met daarop het dragen van het
meisje naar de top van het duin is een sterke uitvergroting van de gravure op
de eerste lay-out. Ik kon niet nog een ander schilderij over dit onderwerp vinden en dus heb ik ervoor gekozen dit ‘gat’ op
de lay-out met een flinke detailplaat te vullen. Zo eindigt dit strandverhaal
waarmee het begonnen is. De op internet gevonden en op lichtcrème gekleurd
papier (artikel F311) uitgeprinte tekstblokken vertellen het verhaal vanuit
verschillende invalshoeken.
3. Cropdagen en Workshops
2024
Bosschebaan 68A - 5384VZ
Heesch
Parkeren kan je voor het gebouw. De ingang van Familie in
Beeld (een witte deur met daarnaast een brievenbus met 68A erop) bevindt zich
vlak voor de linkerhoek van het gebouw. Ga achter de deur de trap op en loop
boven rechts de gang in tot aan het eind ervan.
Tot en met eind december 2024 worden gemiddeld om de 3 weken
de volgende cropdagen gehouden en workshops gegeven:
Cropdagen
Zaterdag 25 mei
Zaterdag 15 juni
Zaterdag 29 juni
Zaterdag 13 juli
Zaterdag 10 augustus
Zaterdag 31 augustus
Zaterdag 21
september
Zaterdag 12 oktober
Zaterdag 2
november
Zaterdag 23 november
Zaterdag 14 december
Workshops
Zaterdag 5 oktober
workshop 1 - Basistechnieken
Zaterdag 16 november
workshop 2 - Creatieve technieken
Tijdens de workshop Basistechnieken leer je hoe je het
stans/embos-apparaat moet bedienen en wat je met de uitgestanste vormen van dik
papier kunt doen.
Tijdens de cropdagen kan je gratis gebruik maken van het
apparaat en de speciaal voor het voorouder-album uitgezochte, metalen stansen.
Op een cropdag is elke deelnemer van 10.00 tot 16.00/16.30
uur aan zijn of haar eigen voorouder-album aan het werken. ‘Zonder daarbij afgeleid
te worden door de huiselijke werkzaamheden thuis’ is daarbij een vaak gehoorde
uitspraak. Iedereen neemt eigen gereedschap en materiaal mee en werkt in haar/zijn
eigen tempo. Voor adviezen, tips en ideeën is Wim Kros de gehele dag aanwezig. Zo’n
cropdag is niet alleen leerzaam en gezellig, maar je kunt je ook prima door de
andere deelnemers en hun meegenomen albums laten inspireren. Dat geldt zowel
voor het maken van A3 lay-outs als voor het op internet zoeken naar voorouders.
Bovendien zijn alle Familie in Beeld materialen en
gereedschappen tijdens het croppen te koop. Heb je dus tijdens je werk nieuw of
ander cardstock- of dessinpapier nodig of wil je je voorraad voor thuis
aanvullen – geen probleem. De voorraadkasten staan open en je kunt onmiddellijk
het e.e.a. uitzoeken.
Er wordt regelmatig voor koffie of thee gezorgd en tussen de
middag verkassen we tijdelijk naar een andere ruimte voor een lekkere lunch.
De prijs van zo’n cropdag bedraagt € 15,50 per persoon.
Bij een workshop
gaat het er iets anders aan toe. Je moet echter wel je eigen gereedschap
meenemen. Heb je dat nog niet (allemaal), dan kan je dat voordat de les begint
ter plekke aanschaffen. Het materiaal dat je bij het maken van de lay-outs en
de bijbehorende oefeningen nodig hebt, hoef je niet zelf mee te nemen. Dat is,
net zoals de lunch, de koffie en thee inclusief de prijs.
Anders dan bij een cropdag werk je nu niet aan je eigen
album, maar is iedereen tegelijk met dezelfde oefening bezig. We gaan dan ook-
steeds pas aan de volgende stap beginnen wanneer iedereen klaar is met de
vorige.
Je kunt 2 verschillende workshops volgen, maar wel eerst nr.
1 en pas daarna nr. 2.
Beide workshops worden gegeven door Wim Kros. Een workshop duurt van 10.00 tot 16.30 uur. De prijs
bedraagt € 49,50 inclusief materiaal, uitgebreide lunch en regelmatig op de dag
koffie of thee.
Als je je wilt opgeven voor een cropdag of workshop klik dan HIER
Omschrijving workshop 1:
Basistechnieken.
We hebben het allereerst over hoe en waar je het beste
familie-materiaal (foto’s en andersoortige afbeeldingen, algemene
persoonsgegevens, tekstblokken, archiefstukken e.d.) kunt verzamelen. Je krijgt
tevens de 3 soorten familiegeschiedenis-albums te zien: het voorouder-album,
het familie-album en het levensloop-album. Zo kan je een duidelijke keuze maken
aan welk album jij wilt beginnen.
Je leert alles over papier snijden, zoals secuur werken, het
gebruik van de ruitjesliniaal in combinatie met een grote driehoek, soorten
papier en welk snij- en knipgereedschap wanneer en hoe te gebruiken. Natuurlijk
gaan we in op een aantal plak- en stempeltechnieken, schrijven en belettering, op
de belangrijke en vaak toegepaste techniek van het ‘matten’, het stansen en
embossen, en – bepaald niet onbelangrijk – het maken van een goede, mooie en
vooral evenwichtige compositie op een A3 lay-out.
Omschrijving workshop 2:
Creatieve technieken.
Om te beginnen maak je kennis met ‘alternatieve’ technieken
als het om snijden, scheuren, knippen en het hechten/bevestigen van verzameld
materiaal op een A3-vel gaat. Je leert hoe te distressen; dit is het visueel
oud maken van archiefstukken, foto’s en andere afbeeldingen om ze een ‘historische uiterlijk’ te geven. We schenken
uitgebreid aandacht aan hoe je
driedimensionale (3D)-afbeeldingen in lagen opbouwt. Een heel apart,
maar zinvol onderwerp is het maken van een miniatuur-boekje. Hierbij verklein je
bijvoorbeeld een trouwboekje, meerbladig contract of andersoortige overeenkomst.
Daarnaast leer je hoe je zo’n boekje toch kunt doorbladeren zonder dat de
lay-out uit de showtas geschoven moet worden en hoe je op dezelfde manier een
munt in een doorzichtig envelopje aan zowel de voor- als de achterkant kunt
bekijken.
4. Met 3D de hoogte in op
een lay-out
Sinds een jaar of acht is Corinne de Ling een vaste
bezoekster van de Familie in Beeld cropdagen te Heesch. Inmiddels is zij
uitgegroeid tot een ware specialist in het maken van 3D afbeeldingen op
voorouder lay-outs.
Het principe van deze driedimensionale techniek wordt
behandeld en geoefend tijdens de FiB Workshop
nr. 2 (Creatieve Technieken), die op 16 november 2024 in Heesch gegeven wordt.
In deze en de volgende blog laat Corinne zien hoe je van
een ‘gewone’ lay-out met simpele hulpmiddelen, enig geduld
en een paar extra werkuurtjes een waar kunstwerkje kunt maken.
Eerst het volgende om misverstanden te voorkomen: Corinne
maakt echt niet op elke lay-out een 3D-afbeelding. Dat zou niet alleen veel te
veel gaan tijd kosten, maar ook zou het ringbandalbum dan te snel vol raken.
Om een zo mooi en duidelijk mogelijk 3D-effect te krijgen
maakt Corinne bij voorkeur gebruik van in kleur gedrukte vellen scrapbookpapier
met rijk versierde en tot in het detail uitgewerkte voorstellingen erop. Deze vellen zijn te koop
in scrapbookwinkels en op internet. Het liefst koopt ze de zgn. blokken met 10
verschillende, dubbelzijdig bedrukte vellen
in dezelfde sfeer en kleurstelling.
De beide 30,5 x 30,5 cm grote scrapbookvellen (het zeilschip en de zeemeermin) komen uit het papierblok: ‘Songs of the sea’ van het Italiaanse scrapbookmerk ‘Stamperia’. Van dezelfde lijn is ook een blok met zgn. borders te koop; dit zijn stroken, vlakken, ruiten e.d. te koop. Ook in zo’n blok zitten 10 dubbelzijdig bedrukte vellen. Alle Stamperia-vellen zijn tevens los te koop en dat komt goed uit wanneer je voor het 3D-werk meerdere vellen met hetzelfde dessin nodig hebt. Corinne heeft voor het door grafische ontwerpers werkelijk prachtig ontworpen ‘Song of the sea papier’ gekozen als basis voor deze lay-outs vanwege de maritieme sfeer. Het werkzame leven van haar oudvader Matthias en het overlijden van zijn vrouw Christina speelden zich namelijk op en in de vaak prachtig blauw gekleurde, tropische zee van Nederlandsch Indië af.
Scrapbookvellen hebben een vierkant formaat; hoogte en
breedte zijn hetzelfde: 30,5 cm. Het A3-formaat is 29,7 cm breed en 42 cm hoog.
Dat het scrapbookvel net iets breder is dan A3 komt mooi uit: door er 8 mm
vanaf te snijden, past het in de breedte precies op het A3-formaat. Voor wat
betreft de hoogte van het A3-vel ligt dat anders. Daar blijft met het
scrapbookvel erop 11,5 cm onbedekt. Om nu op het gehele A3-vel dezelfde kleur-
en onderwerpsfeer te krijgen, plakt Corinne alleen aan de boven- of onderkant
een 11,5 cm brede strook van een ander, bijpassend vel uit hetzelfde blok op
het A3-vel, of ze verdeelt de extra strook van 11,5 cm breed in 2 stukken en
plakt die aan de boven- en onderzijde van het eerste scrapbookvel.
Belangrijk is dat het hele scrapbookvel, samen met de extra
strook of stroken, éérst op het A3-vel
vastgeplakt wordt. Pas daarna dient de overtollige 8 mm van het
uitstekende scrapbookpapier eraf gesneden te worden. Dit kan het beste vanaf de
achterkant gebeuren met een super scherp afbreekmesje.
Deze eerste 3D lay-out behoort bij een aantal lay-outs
over Corinne’s oudvader Matthijs Wijchgel, geboren op 10 maart 1775 te Stedum -
zie de houten cijfers en letters onderaan de lay-out. Na de Zeevaartschool te Amsterdam is hij in 1792 begonnen als
stuurmansleerling en na de rang van 1ste luitenant bij de Koloniale Marine opgeklommen
tot kapitein ter zee.
Omdat de lay-out
liggend op de glasplaat recht van voren gescand is, kun je niet zien
welke gedeelten in 3D uitgevoerd zijn, dus omschrijf ik dat hier: als eerste is
het van internet gehaalde, lichtbeige document met handgeschreven teksten (de
staat van dienst van Matthias Wijchgel) op de met scrapbookpapier beplakte en verder
nog lege lay-out geplakt. Het eerste
3D-figuur is het zeilschip, dat het moeilijkste en meest tijdrovende was om te
maken. Met de klok mee volgen dan het masker, het embleem ‘over the sea’ , de
patrijspoort met het schip erin, het kompas met in het midden de stervorm, het
boek en de veer in de bovenste strook. Ook het touw rondom de bovenste en
onderste strook van ‘steigerhout’ is uit 2 lagen opgebouwd. Er zitten wel
verschil in moeilijkheidsgraad van de driedimensionale figuren. Zo zit er in
het ‘over the sea’-figuur door de
meerdere lagen veel meer ruimte-(lees: diepte-)werking dan in de vlakke
patrijspoort erboven, welke als geheel is
uitgeknipt en met 2 lagen dik tape eronder is opgeplakt.
Het principe van de 3D-techniek kunnen we het beste laten zien en uitleggen door het ‘ruimtelijke’ figuur heel laag van opzij de fotograferen. Vanwege het feit dat we hierbij voor zo’n duidelijk mogelijke schaduw (d.m.v. strijklicht) moeten zorgen, lijken de kleuren op het papier hierbij te veranderen; het papier kan zelfs iets gaan glimmen, terwijl de verlichting van voor naar achter relatief snel van donker naar licht verloopt.
Bij de 3D-techniek wordt
de voorstelling uit verschillende lagen van hetzelfde figuur opgebouwd.
Daarom zijn er ook meerdere vellen papier met dezelfde voorstelling daarop nodig.
Het aantal varieert van 3 tot 5. In gedachten wordt er een ‘ontwerp’ gemaakt
voor het benodigde aantal uitgeknipte lagen; dit hangt o.a. af van de diepte
die je bereiken wilt, maar ook van de gedetailleerdheid van het figuur. Zo zou
je bijvoorbeeld het liefst de touwen van de zeilen willen uitsnijden en
verhoogd opplakken, maar daar zijn ze echt te dun voor. Het ‘grove’ werk (dit
zijn makkelijk te bereiken lijnen van een detail waar je met het schaartje goed
bij en omheen kan) wordt met een scherp papierschaartje (waarvan het
knip-uiteinde eventueel gebogen is) uitgeknipt, terwijl de fijne/dunne details
(zoals de handgrepen van het stuurwiel) met een speciaal dun-puntig papiermesje
worden uitgesneden. Dit is een secuur werkje, waar echt even de tijd voor
genomen moet worden. Wanneer alles naar wens is ‘losgemaakt’ van de
achtergrond, worden de onderdelen op volgorde gelegd – zie hieronder.
Het is nu de bedoeling, dat de uitgeknipte lagen precies
boven elkaar met een tussenruimte op elkaar worden geplakt – zie hierboven.
Omdat op het oorspronkelijke scrapbookvel eerst het lichtbeige gekleurde
document met daarop de staat van dienst van Matthias is geplakt, valt het ‘over
the sea’-embleem op het scrapbookvel grotendeels weg. Daarom moet het
uitgeknipte embleem als eerste met tussenruimte op de hoek van het van het
document worden geplakt. Een ongeveer 1 mm dikke en 1 cm brede foam- of spiegeltape
(bijvoorbeeld van Scotch van 3M, o.a. te koop bij de hobby- of kantoorboekwinkel)
die aan beide kanten zelfklevend is, zorgt voor voldoende tussenruimte. Dit
geldt trouwens voor elke volgende laag. Bij kleine onderdelen moet de tape vaak
in model geknipt worden om te voorkomen
dat hij vanaf de zijkant zichtbaar is, of erger nog, buiten het plaatje gaat
uitsteken. Onder heel fijne details, zoals de handvaten, komt geen foamtape,
maar wel tussen het stuurwielgedeelte zelf.
Dikker foamtape bestaat ook en is bij een 3D-werstuk, dat
in de ‘open lucht’ hangt of staat opgesteld, zeker wenselijk voor een extra
groot 3D-effect, maar wanneer het werkstuk zoals hier in een showtas geschoven
moet worden, zou het geheel te dik worden.
Het zeilschip is uit 3 en hier en daar zelfs uit 4 lagen opgebouwd.
Boven: het kompas bestaat uit 3 lagen + dezelfde
afbeelding op het scrapbookvel zelf welke door de opgeplakte ‘staat van dienst’
nauwelijks zichtbaar is.
Onder: het boek naast de achternaam Wijchgel bestaat uit slechtst één uitgeknipte laag, met daaronder 2 lagen tape op elkaar, zodat de opgeplakte afbeelding van het boek wat extra omhoog komt.
De uit dun hout gelaserde letters (verkrijgbaar bij
hobbywinkels, Action e.d.) worden met
witte knutsel- of houtlijm opgeplakt. Breng heel kleine tipjes lijm met de punt
van een satéprikker op de achterkant van de letter aan en plak hem op.
De tweede 3D lay-out betreft een impressie van het verdrinken van Christina Jacoba van Katé, de vrouw van Matthias Wijchgel. De in blauw afgedrukte overlijdensadvertentie maakt melding van het feit dat zij op 19 december 1839 verdronken is. Zij was al een aantal jaren weduwe en voer op die bewuste dag op het schip ‘Calypso’ dat tijdens een storm ter hoogte van Semarang omsloeg. Deze gebeurtenis heeft Corinne uitgebeeld door over de door een patrijspoort zwemmende zeemeermin, voorstellende Christina, een blauw visnet te gooien, waardoor zij niet meer naar de oppervlakte kon zwemmen en verdronk. Voor het visnet gebruikte Corinne een fijnmazig, lichtblauw gekleurd haarnetje. De ‘dansende’, houten letters van de naam van het schip geven aan dat de golven van de zee op dat moment erg wild waren.
Boven: let op de vele lagen van
de verschillende in 3D uitgevoerde figuren als de patrijspoort en (de hoek van) de olielamp. Op de foto hieronder is het ruimtelijke, blauwe haarnetje, dat over
de zeemeermin gedrapeerd is, goed te
zien.
Hoe mooi zo’n klein stukje bedrukt papier ook mag zijn, de Nederlandse
postzegel is langzaam aan het verdwijnen. Om die reden is het niet alleen leuk,
maar historisch gezien zeker ook waardevol zo’n zegel op de goede manier én
juiste plek in het voorouder-, familie- of levensloopalbum te plakken.
En het één zal ongetwijfeld met het ander te maken, maar
niet alleen het levenseinde van de echte postzegel is naderende, ook het
verzamelen ervan is niet meer wat het geweest is. De jeugd is hierin totaal
niet geïnteresseerd (sterker nog, het komt zelfs niet in ze op dat je zoiets
zou kunnen gaan verzamelen…) en verzamelaarsspullen zoals postzegelalbums,
insteekboeken, oude (postfrisse) postzegels, een loep of platte pincet, postzegelplakkertjes, e.d.
zijn vergeleken met vroeger tien keer moeilijker op de kop te tikken, omdat er
nog maar een relatief klein aantal gespecialiseerde postzegelwinkels (eventueel
aangevuld met munten) te vinden is. Internet is dan toch de oplossing en als
het je uitsluitend om de zegels zelf gaat en je beslist wilt zien wat je koopt,
kan je heel goed terecht op een bijna alleen door 50-plussers bezochte
postzegel-(ruil)beurs - kijk voor plaats en datum op Internet - of op een
algemene verzamelaarsbeurs. Overigens is niet alleen het aantal
postzegelwinkels teruggelopen, ook bij de prijs van postzegels zien we een flink
dalende lijn en dat is dan weer het bekende voordeel dat bij elk nadeel hoort….
Omdat we het in Familie in Beeld nr. 8 al eens over
postzegels gehad hebben (zie het artikel ‘Postzegels van nu over de
geschiedenis van toen’ op pagina 26 t/m 31), laat ik in deze blog een aantal
lay-out voorbeelden uit mijn familie- en levensloopalbums zien.
Hierbij even een waarschuwing vooraf: omdat de door mij
gebruikte A3-albums van het merk Henzo net iets breder zijn dan het A3-formaat
en mijn scanner alleen de exacte afmetingen van A3 aan kan, valt er bij de hier
afgebeelde albumpagina’s ongeveer 1 cm van de werkelijke breedte af. Dat
betekent dus, dat er hier en daar een stukje tekst of een rand van een foto kan
wegvallen.
Wanneer je regelmatig, daar waar het uitkomt, een toepasselijke postzegel op een lay-out wilt plakken, kan ik je aanraden de NVPH postzegelcatalogus aan te schaffen en die mag gerust een paar jaar oud zijn. Hierin staan alle Nederlandse postzegels vanaf 1852 in kleur afgebeeld en dat vergemakkelijkt het zoeken naar die ene zegel welke bij jouw onderwerp hoort. En geloof me, het zijn er echt tientallen meer dan wat je hierboven ziet afgebeeld. Soms heb je een beetje (extra) fantasie nodig om de link postegel-onderwerp te leggen, maar over het algemeen zal die voor iedereen duidelijk zijn.
Om je een idee van de huidige prijzen te geven: het bij
elkaar uitgezochte setje van 24
postzegels hierboven kostte in februari jl. bij de ‘Nijmeegse postzegel- en
muntenhandel’ in de Van Welderenstraat 16 te Nijmegen een kleine 15 Euro.
Handige tip: in FiB nr. 8 op pagina 28 staat van deze winkel een advertentie
met daarin een kortingsbon van 10 %, welke nog steeds geldig is als je het
tijdschrift aan eigenaar Cees Bol laat
zien.
Toepasselijker kan het bijna niet: de oranje
bevrijdingszegel uit 1945 (nr. 443 in de NVPH-catalogus) op de lay-out van mijn
vader en moeder, vlak na hun trouwen in september 1945. Samen met hun
leeftijdsgenoten van rond de 27 jaar begon met name deze generatie aan de
naoorlogse wederopbouw van Nederland, hoewel er in die eerste jaren nog wel het
e.e.a. uitsluitend ‘op de bon’ verkrijgbaar was; vandaar de opgeplakte
stamkaarten van beiden.
Op 21 oktober 1950 kreeg de toen nog net 3-jarige Wimmie
er een zusje bij. Vanwege de verzamel- én bewaarwoede van mijn moeder
(inderdaad, ik heb het niet van een vreemde…) had ik daar een hoop ‘papieren
spulletjes’ van waarmee al omstreeks 2008 bovenstaande A3 albumpagina is
gemaakt. Naast de speciaal voor dit artikel onlangs gekochte
leesplankjespostzegel ‘Wim’ uit 2006 (catalogusnr. 2418, in een blok van 3
zegels – zie verderop) zat ook de leesplankjeszegel ‘Zus’ (wat een toeval…),
die natuurlijk prachtig op deze lay-out paste.
Een A3 albumpagina uit de periode winter 1953 met als onderwerp het in elk jaar-album voorkomende Sinterklaasfeest. De lay-out begint linksboven met een plaatje van Zwarte Piet, die door schoorsteen op het dak naar beneden kijkt, daarbij niet gehinderd door de rook van de door de kolenboer in jutezakken gebrachte kolen, die in de huiskamerkachel gestookt werden. Dit plaatje en de 2 liedtekstjes zijn uit een boek met Sinterklaasversjes gesneden. Mijn ZUS en ik zongen daar bij het zetten van onze schoen liedjes uit, staande voor de kolenkachel. Rechts van de rode Sinterklaas-postzegel (catalogusnr. 759 uit de serie van vijf kinderzegels uit 1961) een foto van Sinterklaas Wimmie en zusje Piet Anneke, die achter de voordeur staan omdat ze net binnen gekomen zijn (althans zo moet het lijken).
Als kind van een jaar of negen (1956) was ik gek op alles wat rijden kon: auto’s (mijn vader verzamelde voor mij alle autoplaatjes die je uit de pakjes Full Speed sigaretten kon knippen), de (Haagse) tram die vlak voor ons huis over het Erasmusplein reed en de trein waarmee mijn vader elke dag op en neer naar zijn werk in Rotterdam reed. Die groene trein uit de Jaren ’50 tekende ik graag op school in het speciale tekenboek (met spinnenwebpapier tussen de pagina’s) tijdens het teken-uurtje; eerst ‘plat’ recht van opzij, later (zie bovenaan) deed ik een poging in perspectief.
Het werd natuurlijk helemaal spannend als je echt in de trein kon zitten en dat deden we één keer per jaar wanneer we naar de Veluwe op vakantie gingen. En wat doe je dan tijdens de reis? Met de verrelijker om je nek las je de krant of je zat lekker met je knuffels in de armen om je heen en naar buiten te kijken.
Het paar postzegels uit 1939 is uitgegeven ter gelegenheid van 100 jaar spoorwegen in Nederland. Op de linker zegel (NVPH catalogusnr. 325) staat de eerste stoomlocomotief uit 1839 van Nederland afgebeeld, op de rechter zegel (cat.nr. 326) een elektrisch treinstel uit 1939.
Wat was ik destijds (1953/’54) trots dat mijn naam op het
leesplankje op school stond; dat hadden mijn ouders toch maar even mooi
geregeld!
De klassen waren toen groot: 24 leerlingen (zo losten ze
vroeger het onderwijzers-tekort op…..) en hoewel ‘Jet’ wél op het leesplankje
stond, zat zij niet bij mij in de klas. Maar op het leesplankje was kennelijk
nog niet genoeg, want in 2006 kwam er ook een (leesplankjes)postzegel met de
tekst ‘Wim’ erop uit op het 3-zegelige blok met (NVPH nummer 2418).
Deze pagina uit mijn vierde A3 familiealbum is rond
2008 gemaakt, de betreffende postzegel is er een maand geleden als ‘de missing
link’ bijgeplakt; immers, op het leesplankje links van de postzegel staat geen
‘Wim’ meer
Op deze A3 albumpagina zie je dat mijn vader de papieren, welke hij belangrijk vond, als goede accountant zorgvuldig bewaarde. En niet voor één of vijf jaar, maar gewoon voor altijd. Zo ongeveer vanaf zijn 28ste tot zijn 94ste en dat zijn een hoop rekeningen en kasboeken, verzekeringspapieren, contracten, spaarbankboekjes, enz. In mijn familie- en levensloopalbums doe ik er mijn voordeel mee als het gaat om het weergeven van een bepaalde periode of tijdsbeeld.
In 1955 verruilden mijn ouders hun vlak na de oorlog van diverse bekenden gekregen meubelen voor spiksplinternieuwe exemplaren van de bekende meubelwinkel ‘Pander’ uit Den Haag. Op deze pagina zie je de rekening van mijn kantelbed, destijds ook wel opklapbed genoemd. Leuk dat je bijna 70 jaar later kunt zien hoeveel zo’n bed toen kostte. Leuk is het om op de rekening te kunnen lezen hoe mijn vader destijds werd aangeschreven met ‘Weledelgestrenge Heer’. Er is trouwens nog iets opvallends op de ingeplakte rekening te zien, namelijk dat het totaalbedrag niet in één keer, maar in negen (netjes afgevinkte) termijnen betaald werd. Dit deed hij om twee redenen: 1. negen keer maandelijks een klein bedrag per maand komt minder hard aan dan het bedrag in één keer en 2. het leverde hem min of meer rente op. Tja, je bent accountant of niet. Op de twee hierop volgende pagina’s staan de rekeningen van het nieuwe huiskamer-ameublement (zie het theemeubel en de luxe stoel waarop mijn zus en ik zitten), het slaapkamerameublement en alle bijhorende gordijnen. In een latere blog meer daarover.
Over het algemeen bewaarde mijn moeder de, zoals mijn vader dat noemde, minder belangrijke dingen, zoals (familie)foto’s, handgeschreven brieven, brief- en ansichtkaarten van familie en bekenden, inentingsgegevens en schoolrapporten van de kinderen, landkaarten, knipsels uit kranten en tijdschriften of zelfs kranten- en tijdschriften ‘specials’ over belangrijke gebeurtenissen (begin en eind van de oorlog, troonswisseling koningin Wilhelmina/Juliana en Juliana/Beatrix). En ja, juist dat zijn voor de tijdsbeelden in mijn albums heel belangrijke dingen….
Overigens maakte mijn moeder naast de ‘huiselijke’ aantekeningen in haar grote jaaragenda’s ook praktische lijstjes in een speciaal cahier met een zwart/wit/grijs gemarmerd, hard omslag. De gekopieerde en ingeplakte pagina naast de Pander-rekening komt uit dat cahier en ze hield hierop bij hoeveel het e.e.a. in huis gekost had. In dit lijstje staat o.a. de prijs van de nieuwe (grote mensen)fiets van Gazelle vermeld (derde en gemarkeerde regel van boven), welke ik in 1956 voor mijn verjaardag gekregen heb: 135 gulden – een flink bedrag voor een verjaardagscadeau. In de kantlijn er achter hield ze tevens bij wanneer en naar wie later het betreffende artikel ging.
En die mooie, nieuwe fiets, die was zeker de toepasselijke postzegel waard!
We slaan een paar jaartjes over met bovenstaande lay-out,
die uit het A3 Henzo-album van 1968 komt. Het eerste wat opvalt is het feit dat
het nu niet om een zwart/wit-, maar om een kleurenfoto gaat. Het is
Sinterklaasavond en op de huiskamertafel van mijn ouders staat een enigszins
groot uitgevoerde surprise. Uiteraard maakten we voor elkaar ook gedichten,
waarbij veelal een bijzondere, extra leuke, gekke of opvallende gebeurtenis uit
het afgelopen jaar als uitgangspunt diende. Soms namen we elkaar ook wel een
beetje de maat. Echt heel speciaal is het niet in dichtvorm geschreven ‘gedicht’
van mijn oma van moeders kant. Het is fijn om op deze manier haar handschrift
in mijn levensloopalbum te hebben. De oorspronkelijke
gedichten heb ik tijdens het kopiëren op
85 % verkleind en op de 3 verschillende
tinten crème/beige 200 grams printpapier (artikelnr. F311 – zie FiB webwinkel)
afgedrukt.
Voor het Sinterklaassfeertje op de lay-out had ik al eerder
twee maal Sint Nicolaas met z’n staf vanaf een servet in 2 verschillende maten
gekopieerd en opgeplakt, maar de vorige maand opgeplakte Sinterklaaszegels
(NVPH catalogusnr. 3108 t/m 3112) maken het pas echt ‘Sinterklazig’ .
Tot slot van dit artikel over postzegels nog een tip: anders dan de effengekleurde A3 (cardstock)vellen van Familie in Beeld zijn de pagina’s in een fotoalbum over het algemeen (gebroken) wit van kleur. En dat betekent, dat de witte, gekartelde postzegelrandjes niet duidelijk tegen de witte achtergrond uitkomen. Sterker nog: de randen van de postzegels vallen gewoon weg (zie de blauwe zegel linksboven met Sinterklaas en Zwarte Piet op het dak), waardoor je niet meer ziet dat het hier om een postzegel gaat. Zoals op de voorgaande lay-outs in dit artikel te zien is, los je het probleem op door de zegel(s) eerst ruim op een stukje zwart papier te plakken en daarna met een rand van 2 à 3 mm m.b.v. een transparante ruitjesliniaal en (grote) geo-driehoek haaks uit te snijden. Omdat e.e.a. zo klein is, kan je de verschillende lagen papier het beste met dubbelzijdig klevend folie (F041) op elkaar plakken.
6. Tweemaandelijkse Aanbieding
Voorlopig zal er om de 2 maanden een Familie in Beeld aanbieding
in de blog staan. Dat kan een korting op een bepaald product zijn of zelfs een
gratis artikel bij aankoop van FiB-spullen voor een bepaald bedrag.
Dit keer bestaat de aanbieding uit 2 verschillende A3
invulvellen:
1. het vel F054 (sierkwartierstaat stamboom – prijs € 2,45),
2. het vel F058 (kwartierstaat invulvakjes – prijs € 2,10).
Je ontvangt de beide A3 invulvellen GRATIS bij jouw bestelling bij de
webwinkel van Familie in Beeld wanneer het bedrag ervan minimaal € 20,00
bedraagt.
Deze aanbieding is geldig t/m 31 mei 2024.
Het A3 vel sier-kwartierstaat stamboom. FiB-artikelnummer F054, normale prijs € 2,45.
Het A3 vel kwartierstaat invulvakjes. FiB-artikelnummer F058, normale prijs € 2,10.
Dit ‘liggende’ of horizontale A3-vel hoort eigenlijk
voorin in het eveneens horizontale kwartierstaat-schemavellen-album – zie hieronder. Het complete artikel vind je in Familie in Beeld nr. 6
op pagina 38 e.v.).
Vanzelfsprekend kan je dit vel ook in een staande showtas
van het ‘gewone’ voorouder-album schuiven, maar dan moet je het album een kwart
slag draaien om de namen en jaartallen op het vel goed te kunnen lezen.
Het ingevulde A3 kwartierstaat invulvakjesvel is wél
staand en dus goed leesbaar als het voorin het voorouder-album in een staande
showtas geschoven wordt – zie de linker-pagina op de afbeelding hieronder.
Hier zie je de combinatie van het invulvakjesvel met het zgn. fotovakjesvel. Omdat
ze eigenlijk bij elkaar horen, is de opzet van het schema van beide vellen gelijk. Het fotovakjesvel kost € 2,10; het
bestelnummer is F057.
Wanneer je geen fotootje van de betreffende voorouder
hebt, vul het vakje dan in met een uitgeknipt plaatje van een man of vrouw uit
het A4 knipvel Silhouet-hoofdjes man/vrouw (bestelnr. Prijs F193 - prijs € 1,05).
