Door: Nicole Hinrichs
Al in
de 19e
eeuw werd door de overheid d.m.v. geschreven schrift in archiefboeken
precies bijgehouden hoeveel en welke personen er op een bepaald adres
woonden. In de 20e
eeuw werden dat soort gegevens eerst handmatig en later d.m.v. de
tikmachine op losse kaarten vermeld. Dat waren de zgn. gezins-
(1920-1938) en persoonskaarten (1939-1994).
 |
| Archiefboek uit de 19e eeuw waarin per huis/adres de inwoners met al hun gegevens werden geschreven. |
 |
| Gezinskaarten uit de 20ste eeuw. |
Voor deze online-uitgave van Familie in Beeld hebben we d.m.v. een geheel eigen interpretatie van de gezinskaart uit de 19e eeuw met een voor- en achterkant (zoals dat in werkelijkheid ook het geval was) ontworpen en op een A3 postervel gezet. Het is een combinatie van gegevens worden zoals die destijds in de gemeenteboeken en op de gezinskaarten werden geschreven.
 |
| Links: de gezinskaart past in een A3 insteekhoes/showtas. Rechtsboven: detail bovenkant van de FiB A3 gezinskaart-poster. |
Rechtsonder ziet u dat de gezinskaart, net als vroeger, netjes wordt ingevuld met de hand. Gebruik hiervoor de speciale, lichtechte en fijn schrijvende documentatiepen. Klik hier om de documentatiepen te bekijken/bestellen.
De belangrijkste bedoeling van dit A3-vel is, dat u in het kwartierstaat-album in één oogopslag kunt zien uit hoeveel en welke personen een gezin bestond en wanneer dat gezin waar woonde.
Waar
en hoe in het album
Voor
wat betreft de plaats in het A3 album (klik hier om te bekijken/bestellen) kunnen we kort zijn: het meest
logisch is tussen de spread(s) van de vader en de moeder. Zo ontstaat
er een mooi ‘hoofdstukje’ over één gezin.
 |
| Twee lay-outs naast elkaar vormen samen één spread. Het gezinskaart-vel is het belangrijkst en daarom wordt hij rechts geplaatst. |
Over ‘hoe’ dit
gezinskaart-vel in het album komt, valt veel meer te zeggen. Er zijn
verschillende mogelijkheden:
1. Als u alleen voor het gezinskaartvel kiest, schuif deze dan in de rechter showtas van de spread. Links komt in dat geval een cardstockvel in bijpassende kleur (donker- of lichtbruin). Dit geheel straalt rust uit en alle aandacht gaat naar de gezinskaart.
 |
| Ondanks het grote gezin waaruit Trudy Raaijmakers kwam, was er onderaan de gezinskaart nog ruimte over, die dankbaar werd opgevuld met een hand- geschreven toelichting. |
Door
omstandigheden (eerst door de oorlog, later door gezinsuitbreiding)
moest er binnen hetzelfde dorp relatief veel verhuisd worden. Ondanks
dat dat 8 adressen onder elkaar opleverde, was er op deze
‘achterkant’ van de gezinskaart ruimte over. Deze heeft Trudy
opgevuld met een korte tekst rondom die verhuizingen.
2.
De tweede mogelijkheid is
naast het gezinskaart-vel een tweede lay-out te plaatsen – zie de
dubbele lay-out (spread) aan het begin van dit artikel en hierboven. Hierop komen
de foto’s van alle huizen, waarin het gezin gewoond heeft.
 |
| De adressen van de woonhuizen op de linker lay-out zijn afkomstig van nog aanwezige, originele enveloppen of briefpapier, die destijds verstuurd zijn. Wie wat bewaart, heeft wat... |
Foto’s
+ adressen: van een
aantal huizen waren er al foto’s, de rest is onlangs op de foto
gezet. Mocht u daar niet toe komen vanwege tijdgebrek of omdat de
adressen (te) ver weg zijn, dan is Google een uitkomst, mits het huis
nog bestaat en het door Google gefotografeerd is. Ga als volgt te
werk: toets op de openingspagina van Google het volledige adres in,
dus met huisnummer en plaatsnaam. Klik op de volgende pagina op het
adres, dat naast de plattegrond staat en dat u naar maps.google.nl
brengt. Op de pagina die volgt, ziet u een grote plattegrond met
daarop een kleine foto van het adres. Klik daarop en er verschijnt op
de plaats van de plattegrond een grote foto, waarmee u m.b.v. de
pijltjes ‘spelen’ kunt. Zo is het mogelijk de locatie van rechts
of links te bekijken, iets meer naar boven of beneden (de
perspectivische vertekening eruit halen) of zelfs een stuk van de
straat erop te zetten. Bij rijtjeshuizen of (vrijstaande)woningen
naast elkaar kan het pand, waar het om gaat, zelfs vanuit een andere
hoek bekeken worden door het adres met het huisnummer ernaast te
googlen.
Is de
afbeelding helemaal naar uw zin, maak er dan een printscreen van, die
vervolgens (op de kopieermachine) verkleind kan worden. Door ze in
zwart/wit uit te printen, blijft de enigszins drukke lay-out toch een
zekere rust uitstralen.
 |
| Links: een kleine, gekleurde brad geeft aan om welk huis het aan de Galenuslaan in Groningen gaat. Rechts: een brad markeert op de plattegrond van Den Haag de plek waar de flat aan de Middachtenweg stond. Een tweede brad met dezelfde kleur is op de foto met de flat zelf geplaatst (zie de lay-out hierboven nadat u hem vergroot hebt); op de plattegrond is de betreffende straatnaam met een blauwe stift gemarkeerd. |
Met
name in steden zal het vaak om etagewoningen of flatgebouwen gaan. In
dat geval zijn ‘brads’ (zie ook het artikel ‘scheuren en alternatief hechten’ in deze online-uitgave) bij uitstek geschikt om aan te
geven om welke woning het gaat.
 |
| Twee brads op plaatsen waar gewoond is: in de stad Groningen en het er vlakbij gelegen dorp Peize. |
 |
| Een volledig ingevuld A3 'gezinsvel' met daarop nog meer informatie per persoon, is een aanrader om naast de 'gezinskaart' geplaatst te worden. |
3. Een laatste en eveneens goede mogelijkheid, is het gezinskaartvel te combineren met de uitneembare A3-poster ‘gezinsblad’ uit Familie in Beeld nr. 3 pagina 67/70. Voor meerdere gezinnen heeft u meerdere van deze vellen nodig. Deze zijn los verkrijgbaar (klik hier om te bekijken/bestellen).
Hierop staan de belangrijkste persoonsgegevens van alle leden van een gezin, zoals de geboorte-, huwelijks- en overlijdensdatum met bijbehorende plaatsnamen, het geslacht en het beroep, en de naam van de echtgenoot/echtgenote. Een voorbeeld zo’n vel ziet u hiernaast. Wat gegevens betreft maakt de combinatie gezinskaart (links) en gezinsvel (rechts) de ‘gezins-spread’ compleet.
