Door:
Wim Kros
Omdat
Marie van Dijk betrekkelijk recent leefde (1922-1982), omdat zij zelf
haar leven lang veel (foto)materiaal bewaard heeft én omdat zij voor
mij heel belangrijk was (ze is mijn moeder), krijgt zij meer ruimte
in mijn kwartierstaat-album dan gebruikelijk.
Foto-albums
Ik heb zoveel materiaal over haar en onze, overigens kleine, familie van haar geërfd, dat ik inmiddels over de periode 1890-1955 al 6 grote (34 x 43 cm en 70 pagina’s dik) Henzo albums stampvol heb ingeplakt en er voldoende materiaal ligt voor nog eens 4 albums. Let op: het gaat hierbij om echte familiegeschiedenis-albums;
er zitten dus geen uitgebreide fotoseries van vakanties o.i.d.
tussen. En dan zit ik pas in 1959. En nog lang niet in 1965, het jaar waarin ik met
dit soort familie-albums ga ophouden, omdat dan min of meer mijn
eigen leven begint, dat ik op een andere manier heb vastgelegd. Wel
in albums, maar toch anders. Wellicht daarover een (flink) aantal
Familie in Beeld Online edities later.
 |
| Marie van Dijk is nr.3 in deze kwartierstaat, dus de moeder van de 'proband' (dit is de persoon waarmee de betreffende kwartierstaat begint, dus nr.1). |
Kwartierstaat-album
Van
het familiegeschiedenis-album terug naar het A3 kwartierstaat-album,
waarin elke voorouder in principe 2 lay-outs naast elkaar aan ruimte
krijgt. Is er weinig informatie, bijvoorbeeld bij heel verre
voorouders, dan is het slechts 1 lay-out per persoon en staan de man
en de vrouw netjes naast elkaar op één spread
(dit zijn 2 opengeslagen pagina’s naast elkaar).
Bij
mijn moeder wordt dat dus anders. Voor haar ruim ik zeker 12 A3
lay-outs in, omdat ik niet alleen over haar, maar ook over het
tijdsbeeld 1922-1982 het nodige wil laten zien. Belangrijke thema’s
daarbinnen zijn de tweede wereldoorlog en de vijftiger jaren, dus de
wederopbouw. Ook de sociale aspecten binnen de crisis in de 20-30er
jaren, kleding, voeding en het begin van de consumptiemaatschappij in
de 60-70 er jaren komen hierbij – zij het summier – aan bod. De
meer ‘technische’ thema’s zoals uitvindingen, technische
ontwikkelingen, (openbaar) vervoer en politiek wil ik op de lay-outs
over mijn vader gaan verwerken.
Planmatig
selecteren
Het
zal duidelijk zijn: bij zoveel beschikbaar materiaal en zoveel
gewenste thema’s moeten er heel veel keuzes gemaakt worden. Het
betekent ook: planmatig te werk gaan. Eerst alles inventariseren en
dan: waar komt welk thema en wat laat welke lay-out zien. Maak ik het
verhaal duidelijk met eigen foto’s of met gekopieerde afbeeldingen
uit boeken of geprinte plaatjes van internet. Natuurlijk wordt het
een combinatie van die drie. De persoon in kwestie blijft overigens
het belangrijkst in zo’n beeld/tekst verhaal en dus moet hij of zij
tenminste één keer op elke lay-out letterlijk in beeld komen, mits
er de juiste foto’s voor handen zijn.
De
eerste planmatige stap is het maken van een serie schetsen van de
betreffende 12 lay-outs. Teken op een A4-tje uit de losse hand
pagina’s van zo’n 8 x 5,5 cm (ongeveer in de verhouding van een
A3-vel), telkens twee (een spread, dus) aan elkaar. De lijnen op een
gelinieerd bloknootvel zijn bij het netjes recht tekenen een goed
hulpmiddel. Teken zo 3 spreads onder elkaar. Wanneer e.e.a. naar uw
zin is, maak er dan een tiental kopieën van, want er zal nu (en in
de toekomst) nog het één en ander ingeschetst moeten worden.
Immers, plannen/creëren is een kwestie van ontwerpen en verwerpen;
er zal dus regelmatig opnieuw ingeschreven of ingeschetst moeten
worden.
 |
| De 'schetsen' van de (voorlopige) indeling van de lay-outs, met daarop in grote lijnen welke afbeeldingen en teksten er op elke pagina moeten komen. Op deze manier is van tevoren redelijk goed in te schatten, hoeveel pagina's er voor het 'verhaal' nodig zijn. Dat blijkt ook wel, want oorspronkelijk dacht ik er aan 8 genoeg te hebben. Niet dus! En uiteindelijk moet ik maar afwachten of 12 lay-outs werkelijk voldoende zijn. Immers, er kan nog een hoop veranderen tijdens het plakken... |
Waar
beginnen
1. Zet eerst de gewenste thema’s onder elkaar op papier. Houd hierbij in het achterhoofd of er (voldoende) beeld/tekst materiaal van aanwezig is. De thema’s, die ik bij Marie van Dijk aan de orde wil laten komen, zijn:
en dat alles aangevuld met algemene, historische informaties zoals eerder vermeld.
2. Schrijf de thema’s in chronologische volgorde bovenin de geschetste pagina’s. U zult merken, dat alleen hierbij al de nodige correcties zullen plaatsvinden, zeker wanneer je er langer over nadenkt en begint met het invullen van de vraag: wat wil ik op de betreffende pagina nu daadwerkelijk laten zien/beschrijven.
3. Inventariseer vervolgens per pagina, dus per thema, welke familiefoto’s, welk beeldmateriaal ‘van buiten af’ en welke teksten u wilt gaan plaatsen. Doe dat eerst d.m.v. opschrijven op papier; merkt u dat het per pagina te veel wordt, dan meteen iets schrappen of er een tweede pagina aan wijden als u het onderwerp echt belangrijk vindt. Schrijf vervolgens de uiteindelijke overgebleven items in de geschetste pagina’s.
4. Verzamel de familiefoto’s, documenten, plaatjes, tekstblokken e.d. per pagina bij elkaar en doe ze, ook weer per pagina/lay-out, in een map.
5. Leg de items per pagina los op een A3 lay-out vel en bepaal welke vergroot of verkleind moeten worden. Als u een (oude) foto ergens anders voor nodig heeft of als hij al in een ander album zit, laat er dan door de vakman een foto-van-foto van maken. Dat geeft het mooiste resultaat. Doe hetzelfde wanneer de foto naar iemand anders terug moet. Plaatjes uit boeken of van internet kopieert/print u bij voorkeur op enigszins glad 200 grams papier. Voor tekstblokken geldt hetzelfde.
6. Begin nu niet meteen met het definitieve ‘plakwerk’. Laat alles een aantal weken betijen en beoordeel al het materiaal nog eens kritisch per lay-out. U zult dan wederom merken: ontwerpen is verwerpen, want geheid dat u dan vindt, dat er (weer) het e.e.a. anders moet.
Plakken
Ook voor het inplakken geldt: niet alle pagina’s meteen achter elkaar door plakken, maar laat er gerust een aantal dagen of een week tussen zitten. Een wat langer ‘rijpingsproces’ komt het eindresultaat alleen maar ten goede.
Het is ook niet nodig om de lay-outs op volgorde te maken en af te werken. Pak steeds die pagina welke u op dat moment het leukst lijkt. Is er van een spread al een pagina klaar en begint u aan de lay-out ernaast, houd dan de reeds bestaande lay-out er wel bij i.v.m. het beoordelen van de totaalcompositie van de spread. Probeer voor de ‘rust’ in het geheel bijvoorbeeld de horizontale lijnen van de ene pagina min of meer door te laten lopen op de pagina ernaast. Let er op, dat de achtergrondkleur van de nieuwe pagina bij de vorige past en zorg dat ‘zware’ blokken (bijv. donkere foto’s) gelijkmatig over het geheel verdeeld zijn. Met name in de 4 gedrukte uitgaven van Familie in Beeld is regelmatig aan het thema ‘compositie’ aandacht besteed. Over het ‘harmonische evenwicht’ van de linker- en rechterpagina komen we in één van de volgende uitgaven uitgebreid terug.
Het nieuwe A3-achtergrondpapier
Om van de 12 pagina’s over Marie van Dijk echt één geheel te maken, is gekozen voor één achtergrondkleur, namelijk wijnrood. Deze nieuwe kleurlijn bestaat uit slechts 3 verschillende vellen: 1 cardstock 'wijnrood' (klik hier om te bekijken/bestellen) en 2 dessinvellen (klik hier om te bekijken/bestellen). Omdat ze onderling uitstekend te combineren zijn (een dessinvel kan ook onderste boven gebruikt worden en dan ontstaat er weer een nieuwe, speelse combinatie), krijgen we uiteindelijk toch een gevariëerd geheel. Bovendien gaan de 12 pagina’s met een zwart cardstockvel afgesloten worden omdat dat de ‘overlijdenspagina’ zal worden. En ook dat geeft met de wijnrode of donkerroze pagina ernaast weer een andere sfeer aan de spread.
Van de geschetste 12 pagina’s zijn er pas 2 gemaakt. De overige 10 wil ik u zeker niet onthouden, maar die ‘moeten nog’ en komen gewoon in latere uitgaven. Momenteel geef ik voorrang aan enige tientallen lay-outs van een aantal voorouders die tussen 1695 en 1795 leefden. Een heel interessante materie, juist wat de tijdsbeelden betreft, maar ook daarover later.
De lay-outs, die in dit artikel zijn afgebeeld, horen in werkelijkheid niet naast elkaar. Als u de schetsen bekijkt/leest, ziet u dat het gaat om lay-out 1 en 3. Toch misstaan ze niet, zo naast elkaar en zolang 2 en 4 niet klaar zijn, blijven 1 en 3 mooi naast elkaar zitten! Handig, toch, die helder transparante showtassen (klik hier om te bekijken/bestellen), waar de lay-outvellen net zoveel keer in- en uitgeschoven (en dus van plaats veranderd) kunnen worden als nodig is.
Lay-out nr. 1
Dit is, wat we noemen, de ‘technische pagina’. Deze begin lay-out zit vrijwel altijd aan de linkerkant van de spread. Vaste prik zijn ook altijd de volgende gegevens hierop:
1. Zet eerst de gewenste thema’s onder elkaar op papier. Houd hierbij in het achterhoofd of er (voldoende) beeld/tekst materiaal van aanwezig is. De thema’s, die ik bij Marie van Dijk aan de orde wil laten komen, zijn:
- persoonsgegevens algemeen
- Marie van Dijk als kind
- als werkende vrouw
- verloven/trouwen
- als moeder
- als grootmoeder
- de oorlog
en dat alles aangevuld met algemene, historische informaties zoals eerder vermeld.
2. Schrijf de thema’s in chronologische volgorde bovenin de geschetste pagina’s. U zult merken, dat alleen hierbij al de nodige correcties zullen plaatsvinden, zeker wanneer je er langer over nadenkt en begint met het invullen van de vraag: wat wil ik op de betreffende pagina nu daadwerkelijk laten zien/beschrijven.
3. Inventariseer vervolgens per pagina, dus per thema, welke familiefoto’s, welk beeldmateriaal ‘van buiten af’ en welke teksten u wilt gaan plaatsen. Doe dat eerst d.m.v. opschrijven op papier; merkt u dat het per pagina te veel wordt, dan meteen iets schrappen of er een tweede pagina aan wijden als u het onderwerp echt belangrijk vindt. Schrijf vervolgens de uiteindelijke overgebleven items in de geschetste pagina’s.
4. Verzamel de familiefoto’s, documenten, plaatjes, tekstblokken e.d. per pagina bij elkaar en doe ze, ook weer per pagina/lay-out, in een map.
5. Leg de items per pagina los op een A3 lay-out vel en bepaal welke vergroot of verkleind moeten worden. Als u een (oude) foto ergens anders voor nodig heeft of als hij al in een ander album zit, laat er dan door de vakman een foto-van-foto van maken. Dat geeft het mooiste resultaat. Doe hetzelfde wanneer de foto naar iemand anders terug moet. Plaatjes uit boeken of van internet kopieert/print u bij voorkeur op enigszins glad 200 grams papier. Voor tekstblokken geldt hetzelfde.
6. Begin nu niet meteen met het definitieve ‘plakwerk’. Laat alles een aantal weken betijen en beoordeel al het materiaal nog eens kritisch per lay-out. U zult dan wederom merken: ontwerpen is verwerpen, want geheid dat u dan vindt, dat er (weer) het e.e.a. anders moet.
Plakken
Ook voor het inplakken geldt: niet alle pagina’s meteen achter elkaar door plakken, maar laat er gerust een aantal dagen of een week tussen zitten. Een wat langer ‘rijpingsproces’ komt het eindresultaat alleen maar ten goede.
Het is ook niet nodig om de lay-outs op volgorde te maken en af te werken. Pak steeds die pagina welke u op dat moment het leukst lijkt. Is er van een spread al een pagina klaar en begint u aan de lay-out ernaast, houd dan de reeds bestaande lay-out er wel bij i.v.m. het beoordelen van de totaalcompositie van de spread. Probeer voor de ‘rust’ in het geheel bijvoorbeeld de horizontale lijnen van de ene pagina min of meer door te laten lopen op de pagina ernaast. Let er op, dat de achtergrondkleur van de nieuwe pagina bij de vorige past en zorg dat ‘zware’ blokken (bijv. donkere foto’s) gelijkmatig over het geheel verdeeld zijn. Met name in de 4 gedrukte uitgaven van Familie in Beeld is regelmatig aan het thema ‘compositie’ aandacht besteed. Over het ‘harmonische evenwicht’ van de linker- en rechterpagina komen we in één van de volgende uitgaven uitgebreid terug.
Het nieuwe A3-achtergrondpapier
Om van de 12 pagina’s over Marie van Dijk echt één geheel te maken, is gekozen voor één achtergrondkleur, namelijk wijnrood. Deze nieuwe kleurlijn bestaat uit slechts 3 verschillende vellen: 1 cardstock 'wijnrood' (klik hier om te bekijken/bestellen) en 2 dessinvellen (klik hier om te bekijken/bestellen). Omdat ze onderling uitstekend te combineren zijn (een dessinvel kan ook onderste boven gebruikt worden en dan ontstaat er weer een nieuwe, speelse combinatie), krijgen we uiteindelijk toch een gevariëerd geheel. Bovendien gaan de 12 pagina’s met een zwart cardstockvel afgesloten worden omdat dat de ‘overlijdenspagina’ zal worden. En ook dat geeft met de wijnrode of donkerroze pagina ernaast weer een andere sfeer aan de spread.
 |
| De 3 vellen uit de nieuwe serie A3 cardstock- en dessinpapier die voor alle lay-outs over Marie van Dijk gebruikt zullen worden, zodat er een mooie eenheid ontstaat. |
Van de geschetste 12 pagina’s zijn er pas 2 gemaakt. De overige 10 wil ik u zeker niet onthouden, maar die ‘moeten nog’ en komen gewoon in latere uitgaven. Momenteel geef ik voorrang aan enige tientallen lay-outs van een aantal voorouders die tussen 1695 en 1795 leefden. Een heel interessante materie, juist wat de tijdsbeelden betreft, maar ook daarover later.
 |
| Lay-out nr.1 (links) en nr.3 (rechts) die weliswaar een mooie eenheid vormen, maar uiteindelijk niet naast elkaar zullen komen. |
De lay-outs, die in dit artikel zijn afgebeeld, horen in werkelijkheid niet naast elkaar. Als u de schetsen bekijkt/leest, ziet u dat het gaat om lay-out 1 en 3. Toch misstaan ze niet, zo naast elkaar en zolang 2 en 4 niet klaar zijn, blijven 1 en 3 mooi naast elkaar zitten! Handig, toch, die helder transparante showtassen (klik hier om te bekijken/bestellen), waar de lay-outvellen net zoveel keer in- en uitgeschoven (en dus van plaats veranderd) kunnen worden als nodig is.
Lay-out nr. 1
Dit is, wat we noemen, de ‘technische pagina’. Deze begin lay-out zit vrijwel altijd aan de linkerkant van de spread. Vaste prik zijn ook altijd de volgende gegevens hierop:
- de voor- en achternamen voluit
- het unieke kwartierstaatnummer van de voorouder (Pickup-cijfers)
- de jaartallen van geboorte en overlijden
- het persoonslabel met daarop ingevuld alle ‘basis’-gegevens van de persoon
- het zgn. relatielabel met daarin de benaming van wat de persoon is van de ‘proband’ (= de persoon van wie de kwartierstaat is) bijvoorbeeld de vader, grootmoeder, oudvader e.d.
- het (en dat is nieuw) generatielabel. Op één Familie in Beeld knipvel zitten 44 generatielabels (zie elders in deze uitgave), die met de pen, viltstift op plakletters ingevuld moet worden.
Verder
is deze lay-out gevuld met een tweetal kinderfoto’s (wat hem
aanzienlijk minder ‘technisch’ maakt), een munt uit het
geboortejaar van Marietje, het geboortekaartje (i.v.m. de ruimte iets
kleiner geknipt met de fotorandschaar - klik hier om te bekijken/bestellen) en een paspoort uit 1974. Al met
al heel wat losse elementen (10 stuks), die door een strakke en
overal zorgvuldig haakse manier van inplakken toch rustig en
harmonisch overkomen.
Lay-out
nr. 3
De
laatste alinea van bovenstaande geldt zeker ook voor deze lay-out.
Ook hier 10 elementen, die hier en daar met elkaar één geheel
vormen door ze gedeeltelijk over elkaar heen te laten vallen.
Hetzelfde effect wordt bereikt door ze strak tegen elkaar aan te plakken. Om ze
hierbij toch van elkaar ‘los’ te laten komen, is het belangrijk
dat ze gemat (zie FiB print nr. 2 op pagina 63) worden. Zorg ervoor,
dat hierbij slechts smalle mat-lijntjes (circa 1 à 2 mm breed)
ontstaan.
Let er
ook op dat de plaats van de foto- en tekstblokken (in dit geval
documenten) evenwichtig over de totale pagina verdeeld zijn. Het
vergroten en/of verkleinen van de blokken speelt hierbij een
belangrijke rol. Het is trouwens lang niet altijd nodig dat diploma’s
of andere documenten er helemaal op staan. Als het soort, de
persoonsnaam en de datum maar leesbaar zijn, is het al goed. Het gaat
immers om de sfeer op de lay-out.
Tenslotte:
print zelfgeschreven teksten in dit geval niet af op wit papier. Dat
geeft ‘gaten’ in de sfeervolle lay-out. Gebruik hiervoor bij
voorkeur de lichtste variant van het achtergrond-dessinvel – zie
ook FiB online nr. 1 artikel 1.
Maak
de lay-outs compleet door, bijvoorbeeld met de labeltang (klik hier om te bekijken/bestellen), jaartallen bij de
foto’s te zetten.
