woensdag 22 november 2017

# 9 Het A3 Familiegeschiedenis-album


Steeds meer mensen, die genealogie als hobby hebben, kiezen voor ‘familiegeschiedenis nieuwe stijl’. Hierbij gaat het niet alleen (zoals voorheen) om de namen, data (geboorte, huwelijk, overlijden) en bijbehorende plaatsnamen van de voorouders, maar ook en vooral om wie de betreffende voorouder was, hoe hij of zij leefde en onder welke omstandigheden dat leven zich afspeelde.

Het is juist het neerzetten van dat laatste, het “tijdsbeeld”, dat het familieverhaal en het uitzoeken daarvan zo interessant én leuk maakt. Het gaat nu niet, zoals we altijd gewend waren, om de algemene, ‘ver-van-mijn-bed’ geschiedenis, maar om de echt menselijke geschiedenis. Sterker nog: om de geschiedenis van jouw eigen voorouders, jóuw familie!

Dat er veel belangstelling bestaat voor deze nieuwe soort van genealogie bedrijven, bleek ook op de vorig jaar in Utrecht gehouden genealogie-manifestatie “Famillement”, die elke 2 jaar ergens in Nederland gehouden wordt.
Wij van Familie in Beeld hebben die belangstelling in onze stand daar aan den lijve ondervonden. Maar ook het feit, dat een ‘klassieke’ organisatie/vereniging als het CBG (Centraal Bureau voor Genealogie) nog niet zo lang geleden de omschrijving van CBG veranderd heeft in ‘Centrum voor Familiegeschiedenis’, spreekt boekdelen.

Familie in Beeld
Familie in Beeld is daar blij mee, want juist het neerzetten/visualiseren en/of omschrijven van het leven van een voorouder en het bijbehorende tijdsbeeld hebben wij (zeer) hoog in ons vaandel staan. Dat is duidelijk te zien aan de (op de klassieke manier geplakte) lay-outs in het A3 familiegeschiedenis-/kwartierstaat-album. Speciaal ontworpen voor de familiegeschiedenis-nieuwe-stijl en voor het eerst gepresenteerd in de eerste tijdschrift-uitgave van Familie in Beeld, uitgekomen in maart 2013. Inmiddels is dat tijdschrift, zoals bekend, een online-uitgave geworden, maar het A3-album, de geplakte lay-outs in de showtassen en het zgn. ‘stamboom-scrappen’ staan nog recht overeind! En juist dàt was te merken op het Famillement. Vanwege die vele positieve reacties daarom in deze online-uitgave een tweede kennismaking met het Familie in Beeld A3-album zelf, compleet met tips voor het gebruik en bewaren ervan.



Het  zwarte, kunstlederen A3 ringband-album met brede rug is 38 cm breed, 45 cm hoog en 8,5 cm dik en heeft, mede door de verchroomde hoekijzertjes,  een echt chique uitstraling. Afhankelijk van de dikte van de lay-outs (door o.a. munten, paspoorten, mini-boekjes en andere 'embellishments
(= versieringen) gaan er 35 tot 45 showtassen = 70 tot 90 lay-outs in.
A3-formaat
Het A3-Familie in Beeld album is speciaal ontworpen voor het ‘stamboom-scrappen’. ‘Scrappen’ is een Amerikaans begrip voor het inplakken van foto’s/knipsels. Het familiegeschiedenismateriaal wordt op effen gekleurd of met dessins bedrukte A3-vellen geplakt, de zgn. lay-outs, die vervolgens rug tegen rug in volledig transparante, mooi gladde en zuurvrije ‘showtassen’ geschoven worden. Deze 'dubbele' lay-outskomen op hun beurt in het 4 rings ringband systeem van het A3 album. Het voordeel van dit principe is, dat elk reeds in het album geplaatst lay-out vel te allen tijde tussen welke andere lay-outs dan ook geplaatst kan worden, of dat er overal net zo veel nieuwe lay-outs als nodig tussen gevoegd kunnen worden.

Voordelen
Het voordeel van het A3 formaat t.o.v. het met name voor archiefstukken veel gebruikte A4 formaat of de afmetingen van een normaal (foto)album is, dat A3 aanzienlijk groter is. Weliswaar kan dat soms wat ‘onhandig’ zijn (bijvoorbeeld als ze in de boekenkast geplaatst moeten worden – zie verderop), maar dat weegt niet op tegen de voordelen, en die zijn:
- er is simpelweg meer ruimte op een A3. Zo kunnen er, wanneer er een archiefstuk van het     A4 formaat opgeplakt is, rondom dat vel toch nog meerdere plaatjes/teksten geplakt       worden
-  er kan sowieso meer informatie (lees: plaatjes, foto’s, tekstblokken) op dan bij een A4
-  er zijn meer mogelijkheden wat de compositie betreft
-  in vergelijking met dezelfde informatie (verkleind) op een A4 is deze op A3 duidelijker         leesbaar en zijn details op foto’s of andere afbeeldingen beter zichtbaar
-  een bijkomend voordeel van het A3 formaat is, dat tussen de A3 lay-outs, die rug tegen rug in de showtas zitten, nog andere papieren (archief)stukken (tot zelfs groter dan A4), die    niet ingeplakt maar wel bewaard moeten worden, geschoven kunnen worden

Twee uitvoeringen

Het A3 stamboom- of kwartierstaat-album is er in twee uitvoeringen:
1. Het eenvoudige, dunne (rugbreedte buitenkant 4 cm) exemplaar met een gladde PVC         omslag (36x43,5 cm). Er kunnen circa 16 showtassen in, elk met 2 lay-outs gevuld, dus in   het totaal circa 32 lay-outs, afhankelijk van de dikte ervan. Dit ringband-album kost   €13,95, exclusief 10 A3-showtassen.
2. Het aanzienlijk dikkere A3 ringband-album (rugbreedte buitenkant 8 cm) is niet van echt   leer, maar heeft wel een echt lederen ‘look’ door de reliëf-leder-print in het zwaardere PVC.   Er zit een stevig, dik stuk karton in het voor- en achter-‘plat’ en langs de 3 zijkanten is het   omslag met stevig, zwart draad (met de zgn. singerstreek) doorgestikt. In combinatie met   de 4 blank metalen hoekstukken oogt dit ringband-album als een chique boekwerk. De   buitenafmetingen zijn 38x45 cm, dus net iets groter dan het goedkopere broertje. De   hoogte van de 4 ringen (waarvan 1 kant recht) van de ringband is 5,5 cm, zodat er ruim 35   showtassen = minimaal 70 lay-outs in kunnen. De prijs van deze mooie ringband is €33,95,   exclusief 10 showtassen. De A3-showtassen kosten 12,95 per 10 stuks.

Tips:
Maak de 4 ringen van het metalen ringbandsysteem open door met de duim en de wijsvinger van beide handen één van de twee middelste ringen open te trekken.
Trek nooit de bovenste of onderste ring open, want dan kan het systeem (op termijn) gaan verbuigen, zodat er tussen één van de ringen een kleine opening ontstaat, waar tussen de showtassen blijven steken (of er zelfs uitschieten) tijdens het omslaan ervan. Sla nooit meer dan 2 à 3 showtassen tegelijk om.

De metalen hoeken op de hoekpunten van het voor- en achterplat van het dikke, kunstlederen album zitten er niet alleen voor ‘het mooi’ (zoals gezegd: ze geven het album een chique uitstraling), maar ook om een praktische reden. Ze beschermen de (dikke) hoeken van het uit 3 lagen bestaande kaft tegen het stoten tijdens het neerzetten of vervoeren van het album.


Neerzetten of neerleggen
Eigenlijk is het niet aan te raden de (goed) gevulde A3 ringband-albums in staande positie naast elkaar op een plank te zetten. Afgezien van de benodigde hoogte hiervoor (veelal past deze niet in een normale boekenkast, waarvan de afstand tussen de planken meestal niet veel hoger is dan de hoogte van een ordner), is het vooral niet goed voor het album zelf en de showtassen daarin. De soms met ‘dik’ materiaal zoals munten, paspoorten e.d. flink gevulde showtassen zijn samen met elkaar zo zwaar, dat het metalen ringbandsysteem kan vervormen, zodat de uiteinden van de ringen niet goed meer op elkaar aansluiten. Ze gaan dan iets open staan, waardoor een showtas, die van rechts naar links omgeslagen wordt, er heel makkelijk achter blijft hangen, of zelfs (met één gaatje) tussen de ring uitschiet.
Een ander probleem, dat optreedt wanneer het A3-album verticaal neer gezet wordt, is dat de gaatjes van de showtas (en met name de bovenste) gaan ‘uitlubberen’. Dit heeft dan weer tot resultaat, dat de showtas schuin gaat hangen en aan de onderkant min of meer rond komt staan. Zonde van de showtas en vooral zonde van de lay-out erin.
Bewaar de A3 ringband-albums dus in liggende positie, maar nooit meer dan 5 op elkaar. Zo worden de metalen ringbandmechanismen nauwelijks belast, de showtassen lubberen niet uit en de lay-outs blijven mooi vlak.
De albums passen zo ook beter in de boekenkast. Nummer ze voor de duidelijkheid met de zelfklevende cijfers van PickUp en plak deze ‘horizontaal’ op de rug van het album – zie foto.



Met (bij wijze van spreken bijna voor de eeuwigheid -  weet ik uit eigen ervaring) zelfklevende, witte  Pickup plakletters (soort: Largo) van 30 mm hoog wordt helemaal links (in staande positie - overigens is dat niet aan te raden - is dat beneden) het nummer van het album aangegeven.
Kwartierstaat nummers
Links op de rug van het liggende album is met 30 mm hoge Pickup plakletters/cijfers het nummer van het album zelf geplakt.
Elke voorouder heeft in de kwartierstaat een eigen nummer, dat binnen in het album steeds linksboven op de eerste lay-out van de betreffende persoon staat. Zoek je een bepaalde voorouder, dan is het wel zo prettig dat je meteen het juiste album kunt pakken. Dus: ook de kwartierstaatnummers op de rug van de band. D.w.z. in liggende positie rechts op de rug en wel met witte Pickup cijfers van 20mm hoog, met de streepjes tussen de getallen netjes onder elkaar (begin daarom met de viercijferige getallen, dan weet je hoe ver vanaf de onderkant van de rug geplakt moet worden.


Welke voorouders er in een bepaald album zitten, wordt helemaal rechts (in staande positie is dat boven) aangegeven met 20 mm hoge Pickup letters.
Liggend in de (boeken)kast
In principe kunnen er best 4 à (maximaal) 5 albums op elkaar liggen, mits ze redelijk goed gevuld zijn. Is dat niet het geval, dan komen ze als een soort driehoek schuin op elkaar te liggen en bestaat de kans op ‘schuiven’ of dat een voorplat + rug van de band naar voren gedrukt wordt. Om er voor te zorgen dat het voorplat evenwijdig komt te liggen met het achterplat van de band, leg je er iets van ongeveer de benodigde dikte tussen (een boek, tijdschrift o.i.d.). Zo wordt de nog niet met lay-outs opgevulde ruimte opgevuld en liggen de albums netjes vlak op elkaar.

Paargewijs 
Het in de vorige alinea beschrevene hoef je allemaal niet te doen wanneer je steeds slechts 2 albums op elkaar legt. Het betekent wat meer planken op een betrekkelijk korte afstand boven elkaar, maar het ‘werkt’ veel makkelijker en voor de lay-outs is het beter: met name op de lay-outs in het onderste boek komt veel minder druk dan wanneer de stapel hoger zou zijn.


Een overzichtsfoto van foto- en  A3 kwartierstaat-albums, A3 en A4 ringbanden, boeken en mappen in een ietwat klassiek aandoende werkkamer. Maar het kan ook anders - zie einde artikel. Let op de 'parkeerplank' onderaan waar album nr. 3 tijdelijk op gestationeerd is; album nr. 4 kan nu 'voor werkzaamheden' weggenomen worden.
Indeling
Van welk nummer tot welk nummer in welke band komt, hangt mede af van welke voorouders er reeds ‘in kaart’ gebracht zijn. In principe is het streven om die getallen waarbij van generatie gewisseld wordt (dus het eerste en het laatste getal van elke generatie), op de ruggen te hebben staan. Omdat het aantal personen per generatie verdubbelt, zal je steeds bij vroegere generaties meer albums per generatie nodig hebben, er van uitgaande, dat je veel personen uit de betreffende generatie 'in kaart' gebracht hebt.
Op het moment, dat er in een generatie een extra album moet komen, kunnen de cijfers van het rechter getal met de punt van een afbreekmesje van de band afgehaald worden, waarna het nieuwe getal (dat is het getal van de laatste vrouw in de betreffende band) er met nieuwe plakcijfers weer opgezet kan worden.

Op de foto zie je, dat in het eerste album slechts 3 personen zijn ondergebracht: de proband met zijn of haar ouders en toen was het album vol. Dat komt eenvoudigweg, omdat er van deze personen zoveel (leuk) materiaal aanwezig was (en hetzelfde gold voor de bijbehorende tijdsbeelden), dat er veel meer lay-outs per persoon gemaakt zijn dan normaal het geval is (twee per persoon, tenzij het een bijzonder iemand was waar veel materiaal van is). Houd je het ook bij de proband en zijn/haar ouders toch op 2 lay-outs per persoon, dan gaan er natuurlijk meerdere personen in album nr. 1, ja zelfs t/m de vierde generatie, dus t/m nummer 31. Dat zijn dan in totaal 2x31 = 64 lay-outs en die gaan makkelijk rug aan rug in één brede A3-band.



De nieuwe werkkamer op zolder is
aanzienlijk lichter van kleur, hetgeen
de werksfeer flink ten goede komt
vanwege meer helderheid (in letterlijke zin)
en dus beter en duidelijker kunnen zien.
De parkeerplank (boven album nr. 6) zit
hier op borsthoogte en dat werkt een stuk
makkelijker dan in de oude situatie

Twee albums op elkaar ‘werkt’ ook makkelijker wanneer u een bepaald album wilt pakken. Het is óf het bovenste, óf het onderste album en in het laatste geval betekent het dat alleen het bovenste album even weggehaald moet worden. En omdat een vol album best ‘gewichtig’ is geworden en zich dus niet zo makkelijk met één hand laat vasthouden, ‘parkeren’ we hem tijdelijk op de zgn. ‘parkeerplank’ – zie foto. Liggen er meer dan 2 albums op elkaar, dan is zo’n parkeerplank al gauw (te) vol. Bovendien is het bij meerdere albums op elkaar een hoop werk als ze verplaatst én geparkeerd moeten worden. Het advies is dus: leg steeds slechts 2 albums op elkaar.
Zorg ervoor, dat de banden wel altijd netjes boven elkaar en genummerd op volgorde liggen – dat vergemakkelijkt het opzoeken van iets of iemand. Bovendien is het mooier voor het oog of – zoals ze bij ons in Brabant zeggen – ‘het kijkt mooier’!














Op de 'technische' (d.i. de eerste, linker) pagina van een voorouder-spread wordt gewerkt met zelfklevende plakletters en -cijfers van het merk Pickup, lettertype 'Largo' . Deze 8 mm hoge, zwarte letters worden gebruikt voor de doopna(a)m(en) en achternaam; de cijfers van dit vel komen op het generatie-label en op het leeftijd-label. In de Largo 8 mm boekjes zitten zowel letters als cijfers. Afhankelijk van de kleur van het achtergrondvel wordt linksboven op het A3-vel het kwartierstaatnummer van de betreffende persoon geplakt met de witte of zwarte, 20 mm hoge Largo cijfers. In de boekjes met deze lettergrootte zitten óf alleen cijfers óf alleen letters. Op de rug van zowel het dikke als het dunne kwartierstaat-album wordt links (het album bevindt zich dan in liggende positie) met 30 mm hoge, witte Largo-letters het nummer (de hoeveelste in de reeks) van het album zelf geplakt. Met de witte, 20 mm hoge Largo-letters komen helemaal rechts de persoonsnummers te staan van de eerste en de laatste voorouder in het betreffende album. De laatstgenoemde nummering kan altijd nog veranderd/aangepast worden, wanneer er in de loop der tijd van meer personen binnen die reeks lay-outs gemaakt zijn dan er in het betreffende album passen.