dinsdag 30 september 2014

#2: Scheuren en alternatief hechten

We gaan het eens helemaal anders doen: scheuren in plaats van snijden of knippen, en ‘inplakken’ zonder lijm of dubbelklevende tape. Resultaat: een ‘stoere’ lay-out die er zijn mag! In naturel tinten en toch helemaal opgemaakt met de ‘noodzakelijke ingrediënten die nu eenmaal horen bij de eerste, linker lay-out van een voorouder in het kwartierstaat-album.



Sfeer
Gescheurde foto’s, knipsels en andere ‘papiersels’ geven een heel bijzondere ‘look’ aan een lay-out. Zeker in combinatie met basic-papier in aarde-tinten roept het geheel iets ouds, iets nostalgisch op. Een beetje de sfeer van vergankelijkheid en dat nu past prachtig in een familiegeschiedenis-album.
Links: het gebruikte basic-papier in dit artikel is afkomstig van Joy!Crafts en is speciaal ontwikkeld voor hobbyisten.
Rechts: hier is heel duidelijk het verschil te zien tussen 'van je af scheuren' (o.a. foto linksonder) en 'naar je toe scheuren' (de 3 foto's rechts in het midden).

Eerlijkheidshalve moet gezegd worden, dat we het op deze lay-out allemaal wel een beetje hebben overdreven. Het is namelijk echt niet nodig, dat werkelijk alles op een lay-out gescheurd is of met eyelets, brads of nietjes vastgezet wordt. Wellicht is dat wat té alternatief, hoewel het er wel leuk uitziet.... Juist incidenteel gebruik van met name eyelets of brads kan heel sterk over komen, net zoals slechts één gescheurde foto op een lay-out. 
Boven: ook de achtergrond van de lay-out is
opgebouwd van stukken gescheurd kraft
papier/karton en fijn golfkarton. Het kwaliteits-
karton van Joy!Crafts leent zich hier uitstekend
voor. Als ondergrond dient een donkerbruin
A3 cardstockvel.
Daaronder: als alle stukken gescheurd karton met
kleine tipjes PaperBlossoms lijm (goed uitsmeren!)
zijn vastgeplakt, draait u het vel om en snijd u de
overtollige, uitstekende delen eraf.

Ook de zo nu en dan toegepaste combinatie van ‘vrij scheuren’ en strak, recht snijden geeft een speelse afwisseling in het album, bijvoorbeeld wanneer foto’s of knipsels gemat worden.

Scheurtechniek
Denk niet, dat mooi scheuren makkelijk is, maar oefening baart ook hier ‘kunst’. Enkele tips:
Het moeilijkste is te scheuren in die richting welke u wilt en dat geldt met name bij dik papier of zoals het eigenlijk heet: dun karton (200 grams of meer). Toch geeft dit materiaal beslist het mooiste effect, omdat de scheurrand mooi breed wordt. En langzaam scheuren, terwijl je de strook, die eraf gescheurd wordt, tijdens het scheuren enigszins van links naar rechts beweegt, geeft weer een heel ander resultaat dan snel in één richting scheuren. Kortom: experimenteer naar hartelust en onthoud welke manier van scheuren welk resultaat geeft in combinatie met welke papiersoort.

Heel essentieel is of je naar je toe óf van je af scheurt. Duw je de strook als het ware naar beneden (van je af) weg, dan ontstaat er een ‘kale scheurrand’, zoals rond de grote portretfoto linksonder op de lay-out. Trek je de scheurstrook naar boven (naar je toe), dan krijg je een brede scheurrand, waarbij over het afgescheurde deel de ‘binnenkant’ van de foto of het papier zichtbaar wordt – zie de 3 smalle, gedeeltelijk zij-aan-zij over elkaar heen vallende foto’s met de staande grootvader erop. De kans bestaat dat in zo’n geval de scheurrand te breed en dus te overheersend wordt. Scheur er dan weer een strookje vanaf. Trek het papier daarbij naar je toe en houd de duim en wijsvinger van beide handen dicht bij de scheurlijn, zodat je als het ware kunt sturen.
Overigens doe je dat ook wanneer de richting van de scheurlijn steeds veranderd moet worden, zoals dat het geval is bij de uitgescheurde foto rechts onderaan op de lay-out. Hierbij moet echt rondom het silhouet ‘gestuurd’ worden, waarbij de af te scheuren rand tijdens het scheuren stukje voor stukje naar beneden geduwd wordt, dus van je af!


Links: van je af scheuren geeft een 'scherpe' scheurrand zonder wit.
Rechts: bij het naar je toe scheuren ontstaat een witte, brede scheurrand aan de voorkant van de afbeelding. 

Compositie
Kies voor een donker- of koffiebruin A3 cardstockpapier. Scheur eerst alle achtergrond-vlakken ongeveer op maat. In dit geval zijn deze ‘scheursels’ gemaakt van 300 grams effen gekleurd Kraftpapier van Joy! Crafts en ‘Corrugated Cardboard(fijn ribbel- of golfkarton), eveneens van Joy! Crafts.
Scheur de stukken naar wens uit – niet te groot (er moet ook iets van het cardstockpapier zichtbaar blijven, maar zeker niet te klein. Laat de stukken gedeeltelijk over elkaar heen vallen en speel met de richting van het golfkarton. Leg alles eerst los neer, scheur de foto’s en labels op maat en schuif alles net zolang heen en weer totdat de compositie naar je zin is. Laat de stukken kraftpapier en golfkarton aan de zijkanten rustig van de lay-out uitsteken. Als alles straks vast zit, snijd je de overtollige delen er vanaf.

'Recht' afscheuren doe je langs een helder, transparante
liniaal, zodat goed zichtbaar is wat er gebeurt.
Maak een schets of tijdelijke ‘hulpfoto' van het geheel om straks te kunnen zien hoe alles lag en haal daarna alle foto’s en labels weg. Plak nu met slechts enkele ‘tipjes’ PaperBlossoms lijm (klik hier om te bekijken/bestellen) het kraftpapier en golfkarton op het cardstockpapier vast. Het hoeft niet stevig aangedrukt te worden, als het maar niet kan verschuiven. Met het aanbrengen van de eyelets, brads en nietjes wordt straks alles definitief vastgezet.

Hechten
Drie ‘alternatieve’ manieren van hechten worden hier besproken. Er zijn er nog een aantal, die minstens zo leuk zijn om te zien en toepasselijk binnen de historische sfeer, maar daarover in één van de volgende uitgaven meer.


Nietjes
Hoe eenvoudig kan het zijn. Sinds de uitvinding van de nietmachine, in het eerste kwart van de vorige eeuw is deze manier van vellen papier aan elkaar hechten algemeen goed geworden. Simpel en doeltreffend, en als je de juiste kleur nietjes gebruikt ook nog decoratief. Ze zijn er in roodkoperen en zilveren uitvoering. Op zwartwit foto’s doen de zilverkleurige het goed, maar hier is gekozen voor de koperen, omdat deze kleur beter aansluit bij de bruine, warme sfeer van de lay-out.


Links: u heeft de keus uit zilveren of koperkleurige nietjes, waarbij de koperkleur wat nostalgischer overkomt.
Rechts: druk de uiteinden van de nietje aan de achterkant van de lay-out zorgvuldig plat, zodat het zachte plastic van de insteekhoes niet kan worden beschadigd of vervormd.

Waar de nietjes geplaatst worden, doet er voor de hechting zelf niet zoveel toe. Belangrijk is wel dat het op een ‘decoratieve’ plek gebeurt. Hierbij heb je de keus om het nietje in z’n geheel binnen het kader van de foto of het knipsel te plaatsen, of juist over de (scheur)rand van het plaatje heen. In het laatste geval krijgt het nietje dus voor een deel het achtergrondpapier onder zich waardoor het beter opvalt en decoratief gezien meer waarde krijgt. Om te voorkomen dat de omgebogen en daardoor iets naar boven komende uiteinden van het nietje aan de achterkant van de lay-out de kunststof showtas beschadigen, moeten ze platgedrukt worden. Doe dat met bijvoorbeeld het platte uiteinde van een schroevendraaier.Over de nietjes nog even dit. Als je geen (kantoor)-nietmachine met een lange arm hebt, maar een gewoon exemplaar met een korte arm van maximaal 10 cm, ben je redelijk beperkt in het bepalen van de plaats waar de nietjes moeten komen. Is de gewenste afstand nietje-zijrand lay-out groter dan die 10 cm, niet de foto(‘s) dan eerst op het kraftpapier/golfkarton vast, dus voordat je dat gedeelte op het cardstockpapier vastplakt. Ben je van plan in de toekomst vaker te gaan nieten, dan is de aanschaf van zo’n langarmige (tot circa 25 à 28 cm) nietmachine zeker de moeite waard.

Eyelets
Eigenlijk is de (‘engelstalige’) eyelet niets anders dan een nestelring, veteroog of zeilring (de grotere uitvoering); bedoeld ter versteviging in papier, doek of leer om uitscheuren tegen te gaan als er een koord, veter of touw doorheen getrokken wordt. Nestel-/zeilringen bestaan er in één- of tweedelige uitvoeringen en in diverse maten.


Eyelets (nestelringetjes) en brads (splitpennen) zijn bij scrapbookwinkels in 100-en-1 maten, kleuren en vormen te koop. Zie ook onze webshop, maar echt veel keus heeft u in Creatief Centrum Heesch te Heesch.

De eyelets die hier gebruikt zijn, komen uit de scrapbookhobby en zijn allemaal ééndelig. Ze zijn in tientallen kleuren en maten leverbaar en worden verkocht in hobby- en scrapbookwinkels. Het is overigens niet zo’n gek idee om foto’s en knipsels vast te zetten met eyelets. In de vorige eeuw werden o.a. persoonsfoto’s op deze manier in paspoorten e.d. vastgezet. Eyelets (klik hier om te bekijken/bestellen) geven daarom een nostalgisch sfeertje aan de lay-out. Overdrijf het gebruik ervan echter niet.

Werkwijze
Voor het plaatsen van scrapbook-eyelets zijn twee ‘tools’ nodig: de ‘punch-tool’ om het gaatje te maken en de ‘setter’ om de scherpe, cilindrische (achter)kant van de eyelet naar buiten om te buigen en plat te maken.


Links: de 5-delige settertool (€9,95) bestaat uit een houder, 1 universele
setterpunt en 3 bloemachtige setterpunten. De gaatjes in het papier maakt
u in dit geval met een priem.
Midden: met deze gecombineerde punch- en settertool (€16,95) kunt u
zowel gaatjes maken in het papier als de eyelet plaat slaan, liever gezegd
'duwen'. Geschikt voor 2 afmetingen eyelets.
Rechts: standaard eyelets van circa 0,5 cm doorsnede, gezien vanaf de
voorkant. Eyelets en brads zijn er in vrijwel alle kleuren, dus altijd
passend bij uw lay-out.
Nu zijn er voor deze techniek betrekkelijk dure apparaten verkrijgbaar waarmee beide handelingen moeiteloos uitgevoerd kunnen worden. De zgn. Big Bite van het Amerikaanse merk WeR Memory Keepers (prijs circa € 44,95) is hiervoor de beste in zijn soort. Hij lijkt een beetje op een super niettang en heeft een lange arm, zodat je tot op zo’n 18 cm vanaf de rand van het papier een eyelet kan plaatsen.

Veel voordeliger zijn de (al dan niet gecombineerde punch- en setter-) toolsets, waarbij je gewoon een hamertje nodig hebt. Wij gebruikten de 5 delige settertool van Imaginisce; prijs €9,95 (klik hier om te bekijken/bestellen) Deze heeft naast de houder 1 universele setterpunt om de eyelet aan de achterkant plat te maken en drie speciale, ‘bloemachtige’ setterpunten van verschillend formaat, waarmee de eyelet aan de achterkant in een soort bloemvorm plat geslagen wordt. Het voordeel hiervan is dat de eyelet niet alleen steviger in het papier vastzit, maar (vooral) ook dat hij door de inkepingen mooi plat en vlak komt te zitten.


Links: sla van bovenaf eerst een (passend) gat door foto en papier, steek daar vanaf de voorkant een eyelet doorheen, draai het werkstuk om en sla de achterkant van het uitstekende gedeelte van de eyelet plat.
Rechts: 'vroeger' werden eyelets o.a. gebruikt om pasfoto's op een rijbewijs, paspoort e.d. vast te zetten.
Voor het maken van het gat in het papier is eveneens een aparte toolset met verschillende maten hol-pijp-maatstukken verkrijgbaar, maar dat gaat eigenlijk net zo goed met behulp van een priem. Draai de priem in het papier/karton heen en weer totdat het gat de diameter van de eyelet heeft. Snijd daarna aan de achterkant het overtollige karton weg voordat de eyelet geplaatst wordt.


Links: de 3 bloemachtige setterpunten maken aan de achterkant van de eyelet tijdens het plat slaan kleine inkepingen, zodat er een soort bloem ontstaat. Helemaal rechts is de universele setterpunt, die de ring gewoon plat slaat, maar hierbij wel vaak beschadigt.
Rechts: een mooi gelukte, platgeslagen eyelet. Als hij aan de achterkant goed is, is de ring aan de voorkant ook mooi.

Links: 3 eyelets / Rechts: 3 brads.
Brads
Ook weer zo’n decoratief ‘vastzettertje’ uit de scrapbookhobby, maar in feite is het niets anders dan een splitpen. Verkrijgbaar in vele maten, vormen en kleuren (klik hier om te bekijken/bestellen), hoewel we er in de winkel te Heesch nog heel veel meer hebben. In principe bestaat zo’n brad uit een ronde, bolvormige of platte kop met loodrecht daarop aan de onderkant 2 lipjes die plat naar buiten gebogen kunnen worden. Er zijn zelfs (heel veel) brads waarvan de 'kop' een bepaalde vorm heeft, bijvoorbeeld van een hartje, ster, bloem, ballonnetje, dier, enzovoort.


Links: het gaatje in het papier voor een brad maakt u simpelweg met een priem. Vouw de lipjes aan de achterkant plat.
Rechts: ook de vorm van de kop (plat, bol of afgerond zoals hier) is van belang. Kies in verband met de insteekhoes voor een niet al te dikke kop.  

De werkwijze is eenvoudig. Maak met de priem een gaatje door de lagen papier, steek de ‘pootjes’ van de brad er doorheen en vouw ze aan de achterkant goed plat. Het liefst even zachtjes plat slaan met een hamertje, zodat de omgevouwen lipjes de transparante, kunststoffen showtas niet kunnen beschadigen.